TARİH İÇERİSİNDE KASIM-ARALIK AYINDA DEVELİ’DE ÖNEMLİ OLAYLAR-2

1960.Tepe Ceviz’den bir zamanların Yeşil Everek’in güney kısmının genel bir görünümü..
Zaman zaman okuduğum kitaplardan Develi hakkında bazen tek cümleli olsa önemli bilgiler içeriyorsa derhal not alır ve onları tarih sırasına göre tasniflerim. İşte bugün okuyacağınız bilgiler de böyle derlenmiş olaylar zincirinden oluşmaktadır.
Ele alacağımız aylar Kasım ve Aralık ayında meydana gelmiş ve bize göre önemli olaylar dizisidir.

KASIM 06.11.1984:17.Dönem milletvekilliği seçiminde Mustafa Şahin seçilmiş ve meclise girmiştir. 12.Eylül 1980 İhtilâlinden sonra Türkiye seçimler yapılmış ve Develi’den Mustafa Şahin ANAP’nden milletvekili olarak meclise girmiştir. 20.11.1987’de de 18.Dönem milletvekilliği seçiminde Mustafa Şahin 2.defa seçilmiş ve meclise girmiştir.

11.11.1966:Develi’de yafta olayı.Yıl 1964 veya 1965.İsmi lazım değil. Develili hovardalığı ve kumar oynamayı marifet sayan bir şoför,esnaf olan babasının köylerdeki alacaklarını tahsil için görevlendirilir.Fakat Develi’ye eli boş döner.Babası bu işin aslını öğrenmek istediğinde oğlu da Develi’ye gelirken yolda soyulduğunu anlatır.Buna öfkelenen baba Jandarma Karakolu’nda alır ve komutana ağır sözler söyleyerek oğlundan aldığı bilgileri aktarır.
Komutan hiç sesini çıkarmaz cipe atladığı gibi olay mahalline gider ve Şahmelik köyü’nde olayın aslını öğrenir. Meğer bizim ki Şahmelik’te kumar oynar, burada da topladığı ciddi bir parayı kaybeder ve babasına yalan söylediği ortaya çıkar.
Olayı çözen Jandarma komutanı Develi’ye gelir ve yalan söyleyen delikanlıyı yakalatır ve komutanlık binasında hapis eder.Bu arada bir vesile ile Develi eğitimi’nin renkli simalarından Cemal Sarıçiçek ile karşılaşır.Muzip bir kişiliğe sahip olan hocamız bizim komutanı kışkırtır ve delikanlının önüne bir yafta astırarak Develi caddelerinde gezdirebilir misin ,der.?Olurdu olmazdı derken olay gerçekleşir ve delikanlının elleri arkada kelepçeli, boynunda “Yalancı “ yazılı bir yafta ile jandarmalar eşliğinde cadde de gezdirilirken gazino önünde oturan Develili başta avukatlar olmak üzere bazı münevverler komutanı uyarırlar ve bu yapılan işin hukukî bir boyutu olmadığını söylerlerse de komutan inatlaşır.İnatlaşmasına inatlaşır ama bu arada da kelepçeli ve yaftalı delikanlının etrafı Develiler tarafından çembere alınır. Kalabalık büyüdükçe, komutan geriler ve yaftalı delikanlıyı hızla aldığı gibi bugün yıkılmış olan komutanlık binasına çekilir.
Halk delikanlının serbest bırakılmasını istemektedir. Komutan çok gerilmiş ve iradesini kaybetmiş olmalı ki halkın üzerine makinalı tüfek ile ateş etmeye başlar. Akşama doğru açılan bu seri ateş ile Develi ayağa kalktı.O gün Lise 1’de okuyorum.Sofranın başında iken hızla Aşağı Everek’teki evimizden Fenese’ye koştum.Şimdiki üstü kalı ve dükkanlarla çevrili olan Pazar yeri o yıllarda tenteli yapılmak üzere beton altlıkları yapılmış fakat tenteleri takılmamıştı. Benim gördüğüm manzara şuydu. Sanki bir Develi orada.Kendini bu betonlaıa siper eden kaymakam elinde megafon, Komutanı uyararak ateşi kesmesini isterken hiç cevap vermeyen komutan durmadan etrafa korkutmak amaçlı silah sıkıyordu.Bu birkaç kere tekrar etti.Bu arada Kayseri’den takviye jandarma güçleri geldi.Sonuçta komutan ikna edildi
Bizim yaftalı serbest bırakıldı. Bu olay o yılların tüm milli basında birinci sayfadan yer aldı ve kamuoyunda geniş yankı yapmıştı.Komutanın bir müddet sonra tayini çıktı ama sonradan generalliğe kadar yükselen bu komutanın çok ciddi görevlerde bulunduğunu namuslu ve şerefli bir komutan olduğunu yıllar içerisinde görmüşüzdür.

16.11.1920:Haçın’ın kurtuluşu ve Osman Coşkun’un Haçın kaymakamı oluşu.Develi son olarak 1474 yılında Karamanlı-Osmanlı savaşında Osmanlı devletine katıldıktan , meşhur Zeng-iBar/Develi Kalesi yıkıldıktan ve birçok soylu Develioğlu ailesinin Anadolu’nun birçok yerine sürgün edilmesinden bu yana hiç savaş görmedi.Ta o yıllardan beri de Rum-Ermeni azınlıklarla beraber huzur içerisinde birlikte yaşandı.
İşte Çukurova 1919 yılında Fransızlar tarafından işgal edince Ermenileri yanlarına aldılar ve Türk kaza ve köylerine salarak hem talan ettirdiler, hem tecavüz ve hem de Müslüman Türklere işkence ederek öldürdüler.Kozan,Saimbeyli/Haçın,Feke vs.bu işgal altındaki Türk bölgeleri idi.
Develili terhis olan yedek subaylar ve kaymakam, belediye başkanı Atatürk’ün emri ile önce teşkilatlandılar ve sonra da özellikle Kozan’ın, Saimbeyli’nin düşmandan temizlenmesinde milis kuvvetleri olarak önemli görevler aldılar İşte Haçın’a ilk girenlerden biri de Kuzey Cephe komutanı Osman Coşkun Bey’dir.
Savaş bitiminde de kazanın ilk kaymakamıdır.
18.11.1908:2.Meşrutiyet’in ilanından sonra Develi’de yapılan seçimlerde Hürriyet ve İtilaf Partisi başkanı Paşazâde Osman Bey ilçe başkanı oldu.1911-1920 yılları arasında Damat Ferit Paşa’nın kurup yönettiği bir parti olmuştur. Develi’de de bu partinin ilk kurucu başkanı Paşazade Osman Bey’dir.
Paşazade Osman Bey İstiklal Harbi’nde hem kuvva-ı milliye içerisinde yer almış ve hem de Develi Belediye Başkanlığı yapmıştır.Osman Coşkun’un da kayınpederidir.

22.11.1895:Develi’de Ermeni olaylarının başlaması. XIX.Asrın sonu Ermeni olaylarının ivme kazandığı bir dönemdir.Develi merkezde ve hem de bazı köylerde yoğun bir nüfusa sahip Ermeniler Hınçak ve Taşnak komitelerinin kışkırtmaları ile Develi’de 1915 yılına kadar sürecek değişik zamanlarda isyan hareketine girişeceklerdir.Özellikle 1915’de Bomba olayı meşhurdur.Yukarıdaki resim değişik aramalarda elde edilen bomba ve silahlar bu isyanların nasıl planlı olduğunun delilidir.

ARALIK 24.12.1995.20. Dönem milletvekilliği seçiminde Salih Kapusuz (2.defa ) ve Dr. Memduh Büyükkılıç seçilmişler ve meclise girmişlerdir.

28.12.1833:Mısırlı İbrahim Paşa kuvvetleri Kayseri ve çevresinde çekilmişlerdir. Kavalalı İbrahim Paşa (1789-1848) 1832’de Osmanlı ordusunu müthiş bir bozguna uğratmış, Kütahya önlerine kadar gelmişti.Bu arada Maraş ve Kayseri ile Develi’de bundan nasibini aldı.Çapulcu bir zihniyet ile davranan bu ordunun bölgemizden çekilmesi büyük sevinç yaratmıştır.
Çağdaş Develi,20.10.2011