SELÇUK-NAME’DE DEVELİ-1

Yukarı Develi’den genel bir görünüş.
Develi, Müslüman Türklerden değişik obalarla beraber, Develi Obası’nın buraya gelip yerleşmesiyle adını alır. Bu yerleşim, kesin olmamakla beraber 1071’den öncedir ki bu da Danişment oğulları ile beraber gelmişlerdir, demektir.
Henüz kimliği tam olarak belirtilememiş ve ortaya çıkarılamamış olmakla beraber oba beyinin Ali olduğu kesindir. Tahmini olarak da 1094’lerde ölmüştür.Bugün Dev Ali diye bilinen türbesi ise bu ölümden epey sonra 13.asırda yapılmıştır.Develi Anadolu tarihi içerisinde Anadolu Selçukluları döneminde gerçek yerini almıştır.

Genel Anadolu Selçuklu tarihinde şu hükümdarlar tahta geçmişlerdir ki konuya bütünlük getirmek ve olayları mukayeseli olarak öğrenmek için bu bilgi gereklidir:1.Kılıçaslan(1092-1107),Melikşah(1109-1116),1.Mesut(1116-1156),2.Kılıçaslan (1156-1188), Rükneddin Süleymanşah (1196-1203), 2.Kılıçaslan (1204), 1.Gıyaseddin Keyhüsrev (1204-1211), 1.İzzettin Keykavus (1211-1219), 1.Alaaddin Keykubat (1219-1236),2.Gıyaseddin Keyhüsrev(1237-1245),İzzettin Keykavus (1246-1259),Rükneddin Kılıçaslan-İzzettin Keykavus (1259-1266),Gıyaseddin Keyhüsrev (1266-1283),2.Mesut (1284-1298),2.Alaaddin Keykubat (1298-1302),2.Mesut’un yeniden saltanatı(1301-1302).Görüldüğü gibi 16 hükümdar ikiyüz yılı aşkın Anadolu’da hükümdarlık yapmış ve ölümüne küffarla savaşarak Anadolu’YU bir Türk-müslüman toprağı yapmışlardır.Küffara Türkiye dedirtmişlerdir.Yani Türklerin ülkesi.
Değişik tarihi yazılarımda da belirtmişimdir, Develi, darü’l-feth sıfatı verilen Kayseri’nin uzun yıllar önemli bir nahiyesi olmuştur. Gerek merkezde, gerekse o yıllarda Develi’ye bağlı bir köy olan Karahisar / Develikarahisarı / Yeşilhisar’da bulunan iki önemli kaleler ile o yılların kuzeye ve güneye açılan yolların kesiştiği yerde bulunması sebebiyle Osmanlıların 1474’de eline geçinceye kadar çok değişik tarihi olaylara sahne olmuştur. Ayrıca burada bir de gümüş para basılması bir darphanenin de varlığını gösterir ki bu olay Develi’nin tarih içindeki önemini bir kere daha ortaya koyar.Develi bu yıllarda subaşı adı verilen yöneticiler tarafından yönetilmiştir.

İşte Develi’de bulunan Zengibar kalesi, üç tarihi türbe ve soylu Göçer Arslan ailesi tarafından 1282’de yaptırılan Siva Sitti Hatun Camii Selçuklular döneminde Develi’nin ne kadar önemli bir yer olduğunun tarihi kültürel varlıklardır. Develi obası buraya Alp
1534.Matrakçı Nasuh’un çizdiği Develi
Arslan’ın komutanlarından Danişment Gazi zamanında gelmişlerdir, demiştik.Fakat ne bu zaman içerisinde ne de Kutalmış oğlu Süleyman Orta Anadolu ‘nun hükümdarı olduktan sonra, Sultan Kılıçaslan, Sultan Melikşah, Sultan Mesud, Sultan Kılıçaslan vb.sultanlar dönemlerinde Develi hakkında bilgiler çok sınırlıdır.
Sadece Develi’nin değil, tüm Anadolu’yu yaptığı kervansaraylar, hanlar, hamamlar ,camiler, medreseler, saraylar vb.tarihi eserlerle mamur hale getiren Alaaddin Keykubat’ın hizmetleri hiç unutulamaz.
Anadolu Selçukluları tarihinin birinci derecede kaynağı İbn Bibi tam adı ise El-Hüseyin B.Muhammed B.Ali El-Ca’ferî Er-Rugadî’nin Selçuk-name, tam adıyla ”El Evamirü’l-Ala’iye Fi’l-Umuri’l-Ala’iye olan Farsça eseridir.Bu eserinde Selçukluların 1192-1280 yılları arasındaki tarihini ele alır.Eser 1281 yılında yazılmış ve büyük devlet adamı Cüveyni’ye sunulmuştur.Ele alacağımız konuların kaynağı Prof.Dr.Mürsel Öztürk’ün Türkçe’ye kazandırdığı iki ciltlik eserdir.
Bu kısa ve özet bilgilerden sonra bu eserde Develi’yi ilgilendiren konulara girebiliriz.
Bunlardan ilki,Alaaddin Keykubat’ın İzzettin Keykavus’u Kayseri’de kuşatması.Bu olay şöyle anlatılıyor:”Tokat’ta bulunan Melik Alaaddin Keykubat’ın kulağına Sultan Gıyaseddin Keyhüsrev’in vefat haberi gelince ,o kadar keder ve üzüntü içinde 3 gün taziyet törenini yerine getirdikten sonra aralarında sevgi bağları bulunan amcası Mugiseddin Tuğrulşah’a Tekfur Leon’a haberciler göndererek onları Kayseri’ye çağırdı…Kalabalık bir ordu toplayarak büyük bir ihtişamla Kayseri’ye yöneldi.”(/
Kuşatma ve savaş uzun sürdü.Bu sırada İzzettin Keykavus da bu işten memnun değildi.Başarı umudu kalmadığı sırada güvendiği adamları topladı.Konya’ya kaçmayı düşündüğünü söyledi.Kayseri yöneticisi Celalettin Kayser,İ..Keykavus’un yanına vararak:”Eğer padişahımız kutlu haremine gider,kadın takılarından kıymetli bir takıyı bu değersiz kölesine getirirse,hemen bu gece aklımdan geçenleri uygulamaya koyar,amaca ulaşmak için çaba harcarım” dedi.//138)
Sultan O’na 12.000 dinarlık bir sarığı kız kardeşinden alarak Celalettin’e verdi.C.Kayser gece bir yolunu bularak Tekfur Leon’la buluştu..Ermeni Tekfuru Leon’a bu hediyeyi vererek,A.Keykubat’ın yanından ayrılmasını istedi ve karşılıklı yazılı ahidname ile bunu sağladı.”Tekfur,yeminnameyi inceleyip Sultan’ın söylediklerini haberciden öğrenince,adamlarına,askerlerine ve komutanlarına,”kimseye duyurmadan göç yükünü bağlayın da gezegenlerin padişahının bayraklarını diktiği zaman Develi hududunu geçelim,dedi.Onun üzerine develeri yükleyip,atları eğerlediler ve hep birlikte yola düştüler. Gece Develi bölgesini geçerek Ermeni ülkesinin topraklarına ulaştılar.(1/138).Böylece Leon A.Keykubat’a ihanet etti.İşin garibi A.Keykubat’ın çok güvendiği Mugiseddin de “Tekfur’un otağının direksiz bir ev gibi” boşaldığını haber alınca “O iki kardeş Erzurum bölgesini almak için bana saldıracaklar.Belki beni tuzağa düşürmek için hile ve aldatmayla buraya çekmişlerdir,diyerek ertesi gece oradan hareket etti.”(1/138)
Sabah olunca Alaaddin Keykubat,Melik Mugiseddin’in ve Leon’un kaçtıklarını görünce üzüldü.”Bu sırada şehirden davul,boru ve zurna sesiyle kuşatılanların sevinç çığlıkları yükselmaya başladı.Dışarı saldırdılar.Çok sayıda insan öldü.Durumun vehametini gören A.Keykubat kaçmaya karar verdi.Ankara’nın yolunu tuttu..(1/139)
Devamı haftaya.

NOT:Değerli dostum Nezir Ötegen’in babası Osman Ötegen Hoca ile baba dostu,bir Develi sevdalısı Şadi Köksal Ağabeyin ölümünü çok geç öğrendim.Geç de olsa her ikisine Yüce Mevla’dan rahmet ; ayrıca kederli ailelere de sabırlar diliyorum.

Post Views: 1.055