DEVELİ’YE ŞEREF BAHŞEDENLER -2

Geçtiğimiz hafta aynı başlıkla Develi Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nde görev alan insanlarımızı; bazılarımızın dikkatini çeker ve geniş hayat hikayeleri ortaya konabilir düşüncesiyle alfabetik sırayla ele alıp kısaca hayatlarını anlatmaya ve bu cemiyetteki görevlerini belirtmeye çalışmıştık

Bu isimleri ı tespit ettik ama hayatları hakkında bilgi sahibi olamadığımız için bilgi veremedimiz şahsiyetler de oldu.Bu isimler:Ahmet Efendi-Hacıhasan-zade.?,Ali Ağa-Âşık-zade, Azmi Efendi?,Cemal Ünal-Kürt.?, Hacı İbrahim-Abdurrahim – zade.? Mehmet Ali Efendi:?, Nazmi Mavi:?, Nuri Akay-Kolağası-zade.

Bu isimler hakkında bize bilgi ve fotoğraf geldiği takdirde öyle zannediyoruz ki bu konu daha da aydınlanacaktır. Biz özellikle Develi Nüfus Müdürlüğü’nden aldığımız bilgiler ile bu ailelerin bireylerinden çoğunun İstanbul’da olduğunu biliyoruz.Bizde aile fotoğraf albümü geleneği olmadığı için sağlam bilgiler ve fotoğraf gelemiyor.Bütün bunlara rağmen bazen bir cümle çok büyük ufuk açıyor.Bizim elde ettiğimiz bilgiler de bu ailelerden alabildiğimiz bilgilerdir.Ama görüldüğü gibi dokuz insanımız hakkında bilgimiz yoktur.

Bu tespit ettiğimiz isimler hakkında bilgi verirken şöhretli iki müftümüzü bir dikkatsizlik olarak atlamışız: Müftü Abdullah Develioğlu ve Müftü Numan Fevzi Cebeci’dir.
Abdullah Develioğlu (1897-1984).Babası Develi müftüsü Hacı Mahmut Efendi annesi ise: Ayşe Hanım’dır. Medrese ve rüştiye mezunudur.Çeşitli okullarda öğretmenlik ve Adana müftülüğü’nde bulunmuştur.

Yazar ve şairdir.Şiirlerinde Abdi mahlasını kullanmıştır.Bir çok dini eserleri vardır.

Cemiyette irşat görevini üstlenmiştir. Ayrıca Amcazadesi Dr. Osman Nuri Develioğlu, Osman Coşkun ile beraber Ankara’ya giderek Haçın Cephe komutanı Bnb.Kemal Doğan ile anlaşmazlıklarını çözmek için Atatürk ile görüşmüştür.

Numan Fevzi Cebeci (1881-1959)İsmail Ağa’nın oğlu olarak Çöten’de doğmuştur.Medrese mezunudur.Eytam müdürü iken 1911’de Develi Müftüsü olmuştur.1954’de emekli olmuştur.
Cemiyette bazen başkan bazen de üye olarak çalışmış ve önemli kararlarda imzası vardır.Mezarı Aygösten Mezarlığı’ndadır.
Aynı konuyu kaldığımız yerden, yeniden ele almaya çalışacağız.
Ömer Lütfi Bey, (? -?).Kimliği hakkında bilgi edinemedik.

Ömer Ünlü,Unkapanızade.(?-?). Eski Develi Belediye Başkanlarından Unkapanı Mehmet Efendi’nin kardeşi olma durumu var. Develi Lisesi müdürlerinden Ömer Ünlü’nün de büyük dedesi olması muhtemeldir.

Râşit Efendi.(?-?).Kimliği hakkında bilgi sahibi olamadık.

Süleyman Vehbi (Ayata). Reji Memuru.(1865-1920).Develi’nin tanınmış ailelerindendir.Beş bin ciltlik kütüphanesi ünlüdür.Cemiyette üye olarak çalışmıştır.Bnb.Ali Saib ile Bucak müdürü Cezmi Çetiner’i Milli Mücadeleciler yanına çekmek için kurulan komisyonda görev almıştır.Zaman zaman önemli kararlarda da imzası görülmektedir.Taküyiddin Ayata’nın da babasıdır.

Kamberlizâde Şükrü Bey. (?-1920). Kamberli Osman Ağa’nın kardeşidir.Topçudur.Haçın Savaşında Ethem Bey ile beraber toplarının başında şehit düşmüştür.
Tahsin Aksu.(1892-1937)Baba adı.Hacı Ali, annesi ise:Havva Hanımdır.Eşi Ümmü Gülsüm Hanım olup, çocukları Nadire, Hava, Münevver, Zeki ve Sevim’dir.

Asıl mesleği öğretmenliktir.Yedek subay olarak çeşitli cephelerde çarpışmıştır. Cemiyetin iaşe ve nakliye kolunda görev almıştır.
Taküyyiddin (Ayata),(1890 – 29.10.1937) Develi’de doğmuştur. Develi’nin tanınmış ailelerinden Rejiler namıyla anılan Süleymen Vehbi Bey’in’ oğludur.Annesi ise Şerife Hanım’dır.
Hocaoğlu Tevfik (Zileli).Sekreter,1886’da Zile/ Develi’de doğmuştur.1925’de arazi yüzünden öldürülmüşdür. Babası Hacı İbrahim Efendi Annesi Elmas Hanım’dır.Develi Rüştiye’si mezunudur.

Savaş sırasında bazen Askerlik Şube Başkanı,bazen cemiyet başkanı bazen de iaşe ve ikmal kolunda görev aldığı görülmektedir.

Yakup Kenan Arıkan, ( Rodos/1884-Develi/1976).Babası Deniz subaylarından Bnb.Ali Efendi, annesi Dudu Hanımdır. Yüksek Öğretmen Okulu mezunudur.

Dumlupınar ve Merkez İlkokulu başöğretmenlerindendir.1912-1922 yılları arasında, bir buçuk yılı esir olmak üzere yedi buçuk yıl yedek subay olarak askerliği vardır. İki madalya sahibidir.

Haçın Savaşında hem İaşe ve İkmal Kolu’nda hem de Osman Coşkun komutasındaki takımda cephede savaşmıştır.
Bu isimler Develi Müdafâ-i Hukuk Cemiyeti Karar Defteri’ndeki imzası olanlardan tespit edilmiştir.

Bu kahramanlarımız yanında unutulmaz hizmetleri olan resmî görevliler ise şunlardır:

Abdullah Bey. ( ? – ? ).Develi İlçe Jandarma Kumandanıdır. Kimliği hakkında bilgi edinemedik.

Topçu Yüzbaşı Ethem Bey.( ?- 1920)Develili değildir. Asker kökenlidir.Haçın Savaşında topunun başında şehit düşmüştür.

Mehmet Âtıf Tüzün.(1885- ?)Kaymakam.Rize’ye bağlı Arhavi’de doğmuştur.Babası Rize milletvekillerinden Kibarzade İbrahim Şevki annesi ise Fatma Hanım’dır.Mülkiye mezunudur.

İstiklal Komitesi’nin kurulmasında ve Haçın Harbi sırasında önemli kararlarda büyük hisse sahibidir.Develi’de Kuvva-i Milliye ruhunun ateşlenmesinde rolü büyüktür.17.04.1920’da Atatürk’ün daveti üzerine Kayseri Milletvekili olarak görev almıştır.Yeşil Şeritli İstiklal Madalyası sahibidir.

Nebih (Tankut). ( ? -? ). Bnb.Askerlik Şube Reisi.Eski şube reisi Süleyman Bey yerine gelmişdi.Defteri Hakani Nazırı Rıza Paşa’nın mirasçısıdır.Develi’de bulunan ve Müsteşar çiftlikleri ile anılan Beşkardeş, Hoşça,Melengi ve Çukuryurt köylerinin sahibi idi.

Kurtuluştan sonra Develi’ye yerleşmiş ve Develi Ortaokulu’nde Fransızca öğretmenliği yaptıktan sonra İstanbul’a yerleşmiştir.

Savaş sırasında Niğde’den getirilen silahları korumada, Haçın Cephesi’ni desteklemede önemli hizmetleri olmuştur. Zaten Müdafa-ı Hukuk Cemiyeti üyelerinin hemen hepsini tanıyordu.

Osman Özdemir.Belediye Reisi.Yukarıda bilgi verilmiştir.

Savaş sonrası, ölümü hiçe sayan bu kahraman vatan evlatları, Develi’ye şeref bahşedenlerden çoğu normal hayatına dönerken bazıları da enterasan kaderi paylaşırlar. Bunlardan ilginç olanı Mehmet Develioğlu’dur.Haçın Harbi sırasında nakliye işlerinde görev alan Mehmet Develioğlu daha sonra posta taşıyıcılını ihale ile. üstlenmiştir.1925-1930 arası.Çok güçlü ve heybetli olan Mehmet Develioğlu bazılarınca kıskanılmış ve öldürülmek istenmiştir.Nitekim Yeşilhisar-Yavaş arasında da öldürülmüştür.Çavdarlının Hafız,C.Osman ile Çerçioğlunun Mehmet zanlı olarak yargılanmışlardır.Dahası bu işin Osman Coşkun tarafından azmettirildiği söylenmiş fakat bunun bir iftira olduğu görülmüştür.
Babası müderris olduğu için Hoca-zade olarak anılan Tevfik Zileli’de arazi yüzünden Yenice’de 1925’te öldürülmüş ve ölüsü bir su arkında bulunmuştur.
Y.Kenan Arıkan Osman Coşkun’un kız kardeşi Şefika Hanımla; Osman Coşkun da kader birliği ettiği Paşa-zade Osman Bey’in kızı Neyyire İkbal Hanım’la; Osman Faik Üstün ise Kamberli-zade Osman Ağa’nın kızı Aliye Hanım ile evlenerek birbirleriyle akraba olmuşlardır.

Hepsinin mekanı Cennet olsun.

Post Views: 1.139