ULUSLARARASI UÇURTMA GÜNÜ

Mustafa ÇEKEMOĞLU

Hayal kurmanın yaşı yok, uçurtma uçurmanın da. Uçurtma, üzeri renkli kâğıtlarla, bezle, naylon vb. kaplanmış hafif çıtalardan yapılmış çokgen biçimli bir gövde ve süslü bir kuyruktan oluşan, sicimle bağlanarak, rüzgâr yardımıyla uçurulan bir tür oyuncaktır. Uçurtma, hafif malzemeden yapılmış yüzeylerin, rüzgâra direnç oluşturan yükselme yönünde oluşturduğu kuvvet ile bağlı bulunduğu ipin oluşturduğu kuvvet arasındaki etkileşim sonucunda gökyüzünde asılı kalabilen nesnelere verilen isimdir.
Eşkenar üçgen, dörtgen, altıgen gibi geometrik şekillerde ya da balık, kuş, yılan, ejderha, kelebek, lamba ve yöresel şekillerde olmak üzere yüzlerce çeşidi bulunan uçurtmanın ilk yapılış tarihi olarak çeşitli kayıtlar M.Ö. 3000 yıllarını göstermektedir.
Çin’de doğup uzak doğuda hızla yayılan uçurtma ünlü kâşif Marco Polo tarafından Malaya adalarından satın alınarak Hollanda’ya götürülmüştür. Bu şekilde Avrupa ülkeleri uçurtmayı tanımış ve burada da sevilerek hızla yaygınlaşmıştır. Avrupa’ya ulaşan uçurtma burada ciddi bir değişim geçirerek çift ipli, dört ipli uçurulmak suretiyle havada şekiller çizen gösteri uçurtmaları haline dönüştürülmüştür.
Avrupa ve Amerika’da da aynı Uzak Doğu’da olduğu gibi uçurtma eğlencenin ötesinde çeşitli etkinliklerde de kullanılmıştır. 1572 yılında Benjamin Franklin’in şimşeğin elektriksel yapısını uçurtma marifetiyle bulması bu açıdan çok bilinen bir örnektir.
Her biri birbirinden güzel ve muhteşem tasarımlara sahip uçurtmaların gökyüzünü süslediği bu gün, büyük ya da çocuk fark etmez hepimizi hayran bırakmıştır.
“Uluslararası Uçurtma Günü” her yıl 14 Ocak’ta kutlanan bir özel gün olup, 1989 yılından bu yana kutlanmaktadır. Uluslararası Uçurtma Günü, Hindistan’da, her yıl gerçekleşen festivalleriyle ünlü Gujarat eyaletinde başlamıştır. Gujarat sakinleri aylar öncesinden uçurtmalar üretmeye başlar, böylece milyonlarca insan Gujarat’ı ziyaret ettiğinde yeterince uçurtma göreceklerine emin olabilirler.
Hint dilinde Uttarayan adı verilen uçurtma festivali, kışın yaza dönmeye başladığı günü işaret ettiği için tarih kesin olarak seçilmiştir. Uçurtmaların varlığı birkaç yüzyıl önce dünyanın farklı yerlerinde gözlemlenmiştir.
Başlangıçta, uçurtma uçurmak çok zenginlerin uyguladığı bir spordu, ancak son yıllarda dünyanın dört bir yanından gelen insanların, özellikle de Japonya, İtalya, İngiltere, Kanada, Brezilya, Endonezya, Avustralya, ABD, Malezya, Singapur, Fransa ve Çin’ den gelen insanların da katılabileceği bir festival haline gelmiştir.
Öncelikle çocukluk kültürümüzün içinde yer alan ve bahar aylarında neşe içinde yapılan uçurtma şenlikleri hepimizin anıları arasında yer almıştır. Çocukluğumda mahallemizdeki çocuklarla birlikte toplandığımızda kâğıttan bükülerek yaptığımız üçgen biçimindeki uçurtmalar uçururduk. Küçük uçurtmaların yanı sıra bazen de büyüklere çıtalı uçurtma yatırırdık. Hafif bir rüzgârda bile uçacak uçurtmaya dengeli ve yeterli uzunlukta kuyruk bağlardık. Daha sonra açık alanda bu uçurtmaları uçururduk.
Ülkemizde her yıl yüzlerce uçurtma şenliği yapılmaktadır. Bunlar genellikle uçurtma atölyesi, şenliği, yarışması, festivali diye adlandırılır. Bu etkinlikler genelde içe dönük yani ulusal boyutta olmaktadır.
Ülkemizde, “Uluslararası Uçurtma Festivali” 1997 yılında ilk defa İstanbul’da yapılmıştır. İstanbul Büyükşehir Belediyesi sponsorluğunda Türkiye’de ilk defa “Uluslararası İstanbul Uçurtma Festivali” gerçekleştirilmiştir. Bu festival kapsamında, birçok ülkeden çok sayıda profesyonel uçurtmacı ve uluslararası uçurtma hakemleri de Türkiye’ye gelmişlerdir.
Ülkemizde Ocak ayı genelde soğuk kış günlerine denk gelse de gene de eğer çok kötü bir hava yoksa siz de kutlayabilirsiniz. Ama ülkemizde genelde uçurtma şenlikleri Nisan ve Mayıs aylarında yapılmaktadır. Aslında, bir çocuğunuz / çocuklarınız varsa, belki de birlikte kaliteli zaman geçirmek için harika bir gün olabilir. Çocuklarınızı sanal alemden biraz uzak durmalarını ve havada uçurtma uçurmalarını sağlayın.