UĞUR BÖCEĞİ NEDEN UĞURLUDUR

Mustafa ÇEKEMOĞLU

Halk arasında uçuç böceği ve gelin böceği adlarıyla da tanınan, genellikle kırmızı üstüne siyah benekli kanat örtüleri cilalanmış gibi pırıl parıldayan sevimli ve güzel olan uğur böceğinin, böcek dünyasında çok ayrıcalıklı bir yeri vardır. Dış görünümü hem renk hem şekil olarak mükemmeldir. Küçük bedenleri, parlak renkleri ve benekli kanatlarıyla dikkati çekerler. Varlığı insana mutluluk duygusu verir. En önemli özelliği ise uğur getirdiğine, üzerine konan insanın dileklerini gerçekleştireceğine inanılmasıdır.

Uğur Böceği adını nasıl almıştır. Neden bu böcek türüne uğur böceği denilmiştir. Hiç merak ettiniz mi? Acaba yalnızca çok güzel ve sevimli bir böcek olduğu için mi uğur böceği denilmiştir.

Uğur Böceğinin uğurlu sayılması, antik çağlara kadar uzanan bir inanışa dayanmaktadır. Uğur Böceğinin, uğur, şans ve bereket ile ilişkisinin kökü Kuzey Avrupa’ya, İskandinavya’da mitolojik tanrıların yaşadığına inanılan çağlara kadar gitmektedir. Antik Roma ve Yunan mitolojilerinde Uğur Böceği, tanrıların güneş ışınlarını getiren elçisi olarak kabul edilirdi. Orta Çağ’da ise, Uğur Böceği, hasat zamanı yaklaştığında tarlalarda göründüğü için bolluk ve bereket simgesi olarak kabul edilmiştir. Bugün de birçok kültürde Uğur böceği, evlilik, para, sağlık ve mutluluk gibi iyi şans getirmesiyle tanınmaktadır.

Ömürleri 2-3 yıl olan uğur böceklerini en çok ilkbahar ve sonbahar ayları arasında görürüz. Uğur böceği, küçük bir böcek türü olup, yaklaşık 5-8 mm boyutundadır. Dünya genelinde yaygın olarak bulunabilen bu böceklerin, parlak kırmızı rengi ve üzerinde siyah benekleri ile tanınması kolaydır.
Uğur böcekleri normalde açık havada yaşadıkları ve bitki zararlarıyla beslendikleri için faydalı sayılmaktadır. Çoğu uğur böceği türü için en sevilen yiyecek yaprak bitleridir. Bu böcekleri, yaprak bitlerini büyük miktarlarda tüketerek bahçeler ve tarlalar için doğal bir zararı önlerler. Uğur böcekleri tarlalarda bitkilere zarar veren böcekler ile beslendikleri için en çok çiftçiler tarafında sevilmektedir. Bir uğur böceği ömrü boyunca 5.000’e yakın böcek yiyebilmektedir.

Uğur Böceklerinin dünya üzerinde 5 bin kadar türü olduğu bilinmektedir. En çok bilineni ise 7 benekli olanlardır. Uğur böcekleri genelde kırmızı gövde üzerine siyah benekli olarak bilinse de birçok farklı renkte türü bulunmaktadır. Kırmızıya ek olarak, sarı, turuncu, kahverengi, pembe veya hatta tamamen siyah olabilirler. Bazı uğur böceklerinin hiç sahip olmadığı lekeleri daha farklı çizgilere benzeyebilir.

Uğur böceği, farklı kültürlerde farklı anlamlar ve sembolizmle ilişkilendirilmiştir. Bazı kültürlerde uğur böceği, güzellik, aşk ve şans sembolü olarak kabul edilirken, diğer kültürlerde farklı anlamlara sahiptir.
Genel inanışın aksine uğur böceklerinin hepsi dişi değildir. Erkek ve dişileri vardır. Ama dışarıdan bakarak ayırt etmek mümkün değildir. Sadece birbiri üstünde iki uğur böceği görüldüğünde üsttekinin erkek olduğu söylenebilir.

1800’lü yıllarda Amerika’da bir felaket meydana gelmiş, tüm tarla ve bahçeleri bir çeşit bitki biti istila etmiştir. Avustralya’dan geldiği düşünülen bu bit böcekleri ile yapılan tüm mücadeleler sonuç vermemiştir. Bunun üzerine yapılan araştırmalar sonucu Uğur Böceği diye adlandırılan böcek türünün bu zararlı bitleri yiyerek yok ettiği tespit edilmiştir. Felaketi önleyen ve bitleri yiyerek yok eden bu sevimli böceğe Uğur Böceği adı verilmiştir. Uğur böcekleri zararlı canlıların hepsini yemişler ve bitkilerin tahrip olmaktan kurtarmıştır.
O yıllardan bu yana da uğur böceğinin uğur getirdiği inancı yaygın bir hale gelmiştir. Uğur böcekleri bitkilerde bulunan zararlı canlıları yedikleri için yararlı canlılar olarak kabul edilmektedir.

Yedi sayısının uğuruna inanan kişiler uğur böceğinin üzerinde 7 benek olduğunun üzerinde dururlar. Hatta işi abartıp üzerine uğur böceği konan kızların evleneceğine ya da her hangi bir dileklerinin gerçekleşeceğine inanırlar.