TARİHÎ KARTLAR VEYA DEVLETLERİN PROPAGANDALARI

Yrd. Doç. Dr. Kadir Özdamarlar

Devletler arasında kendi milli menfeatlarını korumak için, çeşitli propoganda çalışmaları yaparlar. Özellikle siyasî ve savaş sırasında.
Bunlara “Beşinci kol çalışmaları” veya “Psikolojik savaş” adı verilir.İşte bunlardan Fransız basınında yayınlanan bir tarihî kartvizit. Üzerinde Fransızca şöyle yazılıdır: 1891-Türk-Yunan Savaşı’na Başlama.
Bu kartlar sair reklamik çalışmalar; kendi möilletine moral vertirken ve ayrıca tarihine bir belge sunarken,rakip ülkeleri de psikolojik çöküntüye uğratır ve moralini bozar.
Şu anda elimde 2.Mahmut döneminden Lozan andlaşmasına kadar devletimizin geçirdiği savaşlar ve siyasî, sosyal olayları ele alan çoğu Avrupa basınında çıkan böyle tarihî 150 adet kart vizit,pul ve fotoğraf ile yağlıboya resim arşivi birikti. Yukardaki kartvizit bunlardan sadece biri.
Türk siyasi ve savaş tarihimizin önemli şahsiyetlerinden bir şüphesiz Enver Paşa’dır.300 Yıldır elimizde tuuttuğumuz Rumeli toprakları elinde on yıldan kısa zamanda elimizden çıktı. 2.Abdulhamid’i yıkmak için Bulgar ve Ermeni komitacılarıyla birlik olmaktan çekinmeyen bir komutan. Sonuçta Kırgızistan topraklarında şehid düşmüş ve dha sonra da cenazesi Türkiye’ye getirilmiştir. ”Büyük şehid” adıyla çıkan bir kart vizit.Tarih bu konuda daha çok yazı yazacaktır.
Türk ordusunun destan yazdığı savaşlardan biri Çanakkale Savaşlarıdır.Hastalıklar, kaybolanlar vs. sebeblerle 250.OOO şehit verdiğimiz bir savaş. Bu savaşa devletimiz Alman General Liman Fon Sanders ve Türk General Cevat Paşa ne büyük gayret göstermişlerdir. Hani meşhur bir Tokat türkümüz vardır ve Tokat’ta törenlerle kutlanır:”Onbeşliler/1315-1899”doğumlular. Fakat türkü Tokat yöresine ait olarak kayıtlıdır. Türkü askere giden yavuklusuna özlem duyan bir gencin duygularıdır.
Türkünün bazı bentleri şöyledir:
Hey onbeşli onbeşli
Tokat yolları taşlı
Onbeşliler gidiyor
Kızların gözü yaşlı
Aslan yarim kız senin adın Hediye
Ben dolandım sen de dolan gel gediğe
Fistan aldım endazesi onyediye

Giderim elinizden
Kurtulam dilinizden
Yeşil baş ördek olsam
Su içmem gölünüzden

Aslan yarim kız senin adın Hediye
Ben dolandım sen de dolan gel gediğe
Fistan aldım endazesi onyediye

Hediye’min uğruna, Vurun beni öldürün

Aslan yarim kız senin adın Hediye
Ben dolandım sen de dolan gel gediğe
Fistan aldım endazesi on yediye Şeksiz,gümansız söyleyelim ki Türkiye devletinin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’tür.
O kadar çok kartpostal bastırılmıştır ki. Kağıt ve bozuk paralar üzerinde,pullar üzerinde,dergi kapaklarında, değişik gazetelerde özel sayı olarak vs.Yukardaki kartpostal işte böyle anlamlı bir kart postaldır.
Yukardaki kartpostal bunlardan biridir. Böyle daha nice kartpostallat Amerika dahil bir çok Avrupa devletleri basını meşgul etmiştir.
Keşke bu kartpostallar bir kitapta toplansa !