TAM YIL VE ARTIK YIL NEDİR?

Mustafa ÇEKEMOĞLU

Bu yıl takvim yılının mevsimlerle ve dünyanın güneş çevresinde dönme süresi ile uyumlu olabilmesi için uygulanan ve dört yılda bir gerçekleşen Artık Yıllardan birisini yaşıyoruz.
“Artık Yıl nedir ve nasıl hesaplanır?” Soruları Şubat ayının gelmesi ile birlikte akla gelmektedir. “Artık Yıl nedir?” sorusunun cevabı aslında çok basittir. Yani normalde 28 gün olan Şubat ayının, dört yılda bir 29 çekmesiyle birlikte Artık Yıl elde edilir.
Dünya, güneş etrafında dolanmasını 365 gün 6 saatte tamamlamaktadır. Biz bu süreye “Tam Yıl” demekteyiz. Dünyanın güneş etrafında dolanması 366 gün süren yıla da “Artık Yıl” denilmektedir.
Artık Yıl nasıl oluşmaktadır?
1 yıl 365 gün 6 saat olduğundan dolayı 4 senede bir 6 saat kendini 24’e (6×4=24) tamamlamaktadır. 24 saat bir gün olduğuna göre 4 yılda bir dünya, güneşin etrafında 366 günlük bir süre ile dolanmaktadır. İşte bu Artık Yıllardaki bir günlük süre Şubat Ayına eklenmektedir. Bu nedenle o yıl Şubat ayı 29 çekmektedir.
Artık Yılın her dört senede bir gerçekleşmesinin nedeni ise, dünyanın güneş etrafında dönme süresinin, güneşin aynı meridyenden iki geçişi arasında ortalama zamanın tam bir gün olmasından kaynaklanmaktadır.
Genel bir kural olarak Artık Yıllar, 4 rakamının katı olan yıllardır. Örneğin 1992, 1996, 2000, 2004, 2008, 2012, 2016, 2020, 2024 gibi yıllardır.
Artık Yılı bulmak için şu an kullanmakta olduğumuz Gregoryen takviminde şöyle bir yol izlenmektedir.
– 4′ e tam bölünen yıllar Artık Yıldır.
– 100’e tam bölünen yıllar Artık Yıl değildir.
– 400’e tam bölünen yıllar Artık Yıldır.
— 4000’e tam bölünen yıllar Artık Yıl değildir.
Sadece 400’e tam olarak bölünebilenlerin Artık Yıl kabul edilmesinin nedeni, bir astronomik yılın 365,25 yerine yaklaşık olarak 365,242 gün olmasından kaynaklanan hatayı gidermektir.
Ancak artık yılın iki istisnası bulunmaktadır.
1) 100’ün katı olan yıllarda sadece 400’e kalansız olarak bölünebilenler Artık Yıldır. (Örneğin 1200, 1600, 2000 yılları Artık Yıldır. Ancak 1700,1800 ve 1900 Artık Yıl değildir.
2) Hesabı daha da hassas hale getirmek için 400’e kalansız bölünebildiği halde 4000’e kalansız olarak bölünebilen yıllar Artık Yıl kabul edilmemektedir. (Örneğin 4000, 8000, 12000, 16000, 24000, 32000 ve 48000 yılları 400’e tam bölünebildiği halde Artık Yıl kabul edilmeyecektir.)
Sonuç olarak bilim insanları öyle bir hesaplama yapmışlar ki bizim her yıl yaşayacağımız takvim sapmasını 4000 yılda bir yaşayacak hale getirmişlerdir. Yukarıda izah edilen Artık Yıl hesaplamaları sonucunda 2020 yılı Artık Yıldır. Bu nedenle 2020 yılının Şubat Ayı 29 çekmektedir.
29 Şubatta doğanlar, doğum günlerini sadece 4 yılda bir kutlamak zorunda kalmaktadır. 29 Şubatta doğanlar farklı bir günde doğmaları nedeniyle kendilerini özel hissetmektedirler. Bu günde doğanlar için dört yılda bir gelen doğum günleri var. Bu hesaba göre Onlar, 4 yılda bir yaşlanırlar. Öyleyse bu günde doğmak şans mı şanssızlık mı? Bu durumu artık siz değerlendirin. Bu vesileyle, 29 Şubatta doğanların doğum günlerini kutluyorum.