TARİHİ BOYUTTA; SİYASETTE ÇATIŞMA (2)

1950-1960 Adnan Menderes’in başbakanlık döneminde Türkiye’nin ekonomik ve iç politikalarında büyük değişiklikler oldu. Adnan Menderes liberal ve dışa açık bir görüşe sahipti. Özel girişime daha fazla serbestlik tanıdı. Ekonomik girişimleri önceleri toplumun yoksul kesimini mutlu etti. Türkiye ekonomide kalkınma dönemine girdi. Yabancı sermaye teşvik yasası çıkartıldı. Tarımda makineleşme yoğunlaştı. Marsall Planı’nın katkısı ile de ülkede yeni sanayi tesisleri kuruldu. 10 yılda Türkiye ekonomisi yıllık ortalama %7.8 büyüdü. Ancak uzun vadede ekonomik denge bozuldu. Alınan borçların geri ödenememesi ve dış ticaret borçlarının artması yüzünden Cumhuriyet tarihinin en yüksek oranlı devalüasyonu yapıldı. Dolar 2 liradan 9 liraya çıkartıldı. Türkiye 600 milyon dolar dış borcunu ödeyemeyeceğini açıkladı ve bunun sonunda İMF ile stand-by antlaşması imzalanmak zorunda kalındı.
Menderes hükümetinin ilk icraatı devlete fazla masraf olduğu gerekçesi ile devlete ait otomobilleri satmak oldu. Bu dönemde paralara mevcut cumhurbaşkanların resminin basılması uygulaması kaldırılarak ilk Cumhurbaşkanı M. Kemal Atatürk’ün resmi basılmaya başlanmıştır. Daha sonra bu döneme kadar Türkçe okunan ezanın Arapça okunması serbest bırakıldı ve 6 Haziran 1950 tarihinde askeri darbe planladıkları gerekçesi ile başta Genel Kurmay Başkanı Nafiz Gürman olmak üzere 15 General, 150 Albay reysen emekliye sevk edildi. CHP’nin tek parti döneminde edindiği mallar haciz edildi ve hazineye aktarıldı. Halk evleri kapatıldı. Kırşehir Milletvekili Osman Bölükbaşı’yı 2 seçim döneminde de milletvekili seçtiği için Kırşehir ilçe yapıldı. İsmet İnönü’nün seçim bölgesi Malatya ikiye bölünerek Adıyaman vilayeti kuruldu. İktidara karşı yazılar yazan gazeteciler hapse atıldı. Seçim yasası değiştirilerek partilerin ittifak yapması engellendi. Partisinden istifa eden bir kişinin altı ay geçmeden bir başka partiden aday olması kanun ile engellendi. İktidarı güçlü kılmak adına Vatan cephesi kuruldu. Bu tarz olayların yaşanması ülkeyi kamplaşmaya itti. İktidar ve muhalefet kopma durumuna geldi. CHP’li bazı milletvekillerinin bazı cuntacı subaylar ile sürekli temas halinde olduğu istihbaratını alan hükümet bu durumu soruşturmak üzere tahkikat komisyonu kurdu. 15 demokrat parti milletvekilinden oluşan komisyon hem suçlama hem de yargılama hakkına sahipti ve kararlarına itiraz edilemiyordu. Komisyonun ilk işi CHP aleyhine soruşturma açmak oldu. İsmet İnönü muhtelif konuşmalarında askeri darbeyi teşvik etme gerekçesi ile TBMM tarafından 12 oturum meclisten men cezası verildi. CHP meclis grubunun duruma itirazı ile olaylar iyice büyüdü ve sonunda CHP milletvekilleri polis zoru ile meclisten çıkarıldı. Yine bu dönemde ilk olarak CHP hükümetinin 1948 yılında kurduğu imam hatip kursları liselere dönüştürüldü ve sayıları artırıldı.
Üniversitelerde iktidara karşı protestolar düzenlenmeye başlandı. Hukukun üstünlüğünü savunan Yargıtay başkanı ve üyeleri görülen lüzum üzerine resen emekliye sevk edildiler. Ve Ankara Kızılay Meydanı’nda 555 K parolası ile büyük bir protesto mitingi düzenlendi. 10yıl içersinde sürekli yaşanan kutuplaşmalar, zıtlaşmalar, iktidar ve muhalefet partisi arasındaki çatışmalar doruğa çıktı ve sonunda 27 Mayıs 1960 yılında Türk Silahlı Kuvvetleri yönetime el koyduklarını ve sebeplerini radyo bildirisi ile halka duyurdu. Cemal Gürsel başkanlığında kurulan milli birlik komitesi kurucu meclis ile beraber ülke yönetimini devraldı.

Post Views: 816