GIDA ETİKETLERİNİN ANLAMI

Mustafa ÇEKEMOĞLU

Tarım uygulamalarının gelişmesi ve dünya genelinde meyve ve sebzelerin ticaretinin yapılması sonucunda, üreticiler ve marketler, meyve etiketi icat ettiler.
Peki, ama nedir bu meyve etiketi? Meyve ve sebzelerin üzerindeki bu etiketlerin (çıkartmaların) ne anlama geldiğini biliyor musunuz?

Meyve etiketi, meyvelerin üzerine yapıştırılan, ürünün hangi ülkede üretildiği, firmanın ismi ve logosunun ve diğer bilgilerin yer aldığı yapışkan kâğıtlardır. Aslında meyve sebze etiketi olarak da adlandırılır. Çünkü sebzeler üzerine de bu etiketlerden yapıştırılmaktadır.

Meyve etiketleri, ağırlıklı olarak baskılı olarak hazırlanır. Genelde kuşe kâğıda baskısı yapılır ve baskı yapılan kâğıtlar yapışkanlıdır. Meyve etiketi, bir meyve ya da sebzenin hangi koşullarda üretildiğini, hangi ülkeden geldiğini, ilaç kullanıp kullanılmadığını, gramajını bizlere bilgi olarak sunarlar.

Uluslararası Ürün Standartları Federasyonu (IFPS), bu çeşitli etiketlerin yerleştirilmesinden sorumludur. Bu etiketler 1990’lı yıllardan beri kullanılmaktadır. Böylece satışa sunulacak meyve ve sebzelerin döküm (envanter) kontrolünü de kolaylaştırmaktadır.

Gıda etiketleri tamamen tüketiciyi bilgilendirme amacıyla kullanılmaktadır. Bir de sebze ve meyveleri satın alan marketlere ve toptancılara detaylı bilgi verilmektedir. Süpermarketlerde, manavlarda, pazarlarda zaman zaman rastladığımız ama anlamını bilmediğimiz bu etiketler aslında bize bir şeyler anlatmaya çalışmaktadır.

Bu küçük yapışkan “gıda etiketleri” üzerinde barkodları bulunmaktadır. Genellikle 4 ya da 5 rakamdan oluşan PLU (fiyat arama) adı verilen kodlar yer almaktadır. Aslında bu kodlar, meyve ve sebzelerin nasıl üretildiği hakkında önemli bilgileri bize söylemektedir. Etiketin üzerinde üretici firmanın ismi, fiyatının kodlandığı barkod ve hangi ürün olduğunu belirten PLU kodu yer almaktadır. En önemlisi de bu kodda, aldığınız ürünün nasıl yetiştirildiği bilgisi de bulunmaktadır.

PLU adlı sayı sistemi, genellikle muz, kivi, ananas, portakal, elma, armut gibi meyvelerin üzerinde bulunmaktadır. Bunlar mağazaların kendisi tarafından yerleştirilmektedir. Ancak Uluslararası Ürün Standartları Federasyonu (IFPS) tarafından üretilirler.

Meyve etiketi üzerinde yer alan PLU kodu 4 haneliyse, yediğiniz sebze ve meyveler böcek ilacı kullanılarak yetiştirilmiş demektir. 4 haneli rakam ise, meyve sebzelerin ne olduğunu anlatmaktadır. (Örneğin Kod 4011)

Eğer PLU kodları 5 rakamdan oluşuyorsa ve 8 ile başlıyorsa, (Ör. Kod 84011 gibi) meyve ve sebzeler GDO’lu demektir. GDO’lu gıdalarla ilgili internet üzerinde detaylı bilgiler edinebilirsiniz. Çünkü bu konuda epey bir bilgi kirliliği var.

PLU kodları 5 rakamlı ise ve 9 ile başlıyorsa, (Kod 94011 gibi.) sebze ve meyveler organik demektir. Yani organik tarım teknikleriyle yetiştirilmiş demektir. Yani PLU kodları aslında ne yediğiniz hakkında sizlere detaylı bilgi vermiş oluyor.

Meyve etiketi kullanmanın avantajları ise; Temel ihtiyaçlarımızdan birisi olan gıdalarda kullanılan etiketler, ne yediğimizi bize söylemeleri açısından oldukça önemlidir. Tüketiciye seçim hakkı sunarlar. Mesela bir kısım insan, yurtiçi menşeli ürünleri satın almak isteyebilir. Bazıları ise yurtdışından gelen meyve ve sebzeleri tüketmek isteyebilir.

Bazı insanlar GDO’lu gıdaları satın almak istemeyebilirler. Bu durumda etiket üzerinde yazan bilgileri okuyarak, bu ürünü değil de organik olanları satın alma imkânına sahip olmuş olurlar. Yani gıda etiketleri, üzerinde bulundukları gıdalar hakkında bizlere detaylı bilgi verirler ve seçim şansımızı artırırlar.
Benim için sağlığınız paha biçilemez.
Onun için kendinize iyi bakın!