DÜNYA TERZİLER GÜNÜ

Mustafa ÇEKEMOĞLU

Siparişe göre giysiler dikmek için müşteriyi model ve malzeme seçimi konusunda yönlendiren, provalı giysi dikimi yapan, moda ve güncel akımları takip eden nitelikli kişiye “Terzi” denilmektedir. Terzi, bir kıyafeti, elbiseyi ya da aksesuarı tek başına tasarlayıp, üretme kabiliyetine sahip kişidir. Bu mesleğe de “terzilik” ismi verilmektedir. Terzilik, el emeği göz nuru bir iş olup, hiç ölmeyecek mesleklerden birisidir.
Terzilik, tarihi çok eskilere dayanan bir meslektir. İlk insan ve ilk peygamber Âdem (A.S) zamanından beri insanlar giyinme ihtiyaçlarını dokuma, deri ve buna benzer şeylerden elbiseler dikerek karşılamışlardır. Önceleri kemik parçalarını iğne olarak kullanan insanlar, deri parçalarını birbirine ekleyerek giysiler yapmaya başlamışlardır. Daha sonraları kumaş dokuma sanatı gelişmiştir. Dokunan bu kumaşları kesip biçme, dikip süsleme, insan vücuduna uydurma durumu ortaya çıkmıştır.
Mesleği terzilik olarak bilinen, ilk kez iğne ile dikiş diken ve ilk defa elbise dikip giyen de Hazreti İdris (A.S)’dır. Ondan önceki insanlar, hayvanların derilerini giymişlerdir.
Teknolojik gelişmeler sonucunda Avrupa’da giyim ve kuşamda yenilikler başlatılmıştır. Modernleşme çağı olarak adlandırılan yeni dönemde giyim bir yer edinmiştir. Yapılan yenilikler, giysi modellerinin kalıplarında üretilmesinde ve dikilmesinde kullanılmıştır. Terzilik mesleği Osmanlının son dönemlerinden itibaren mektepli olmuştur. Mektebi başarı ile bitirenlere “şahadetname” verilmiştir.
4 Haziran, “Dünya Terziler Günü” (Terzilere Teşekkür Günü)dür. Bugünün “Dünya Terziler Günü” ilan edilmesinin nedeni de 19.yy. sonlarında, dikiş makinesinin patentini alan Sir Elias Howe’un doğum gününün 4 Haziran olmasıdır. Gerçi dikiş makinesi üzerinde ondan önce pek çok kişi çalışmıştır. Ancak, ucunda delik bulunan bir iğnesi, altında mekiği olan ve zincir dikişi beceren makineyi bulan kişini Howe olmasıdır.
Terzi, müşterilerinin talepleri doğrultusunda dikim diken ya da onarım yapmakla görevlidir. Dünyanın en eski zanaatları arasında yer alan terzilik ülke ve dünya modasını takip etmeyi gerektirmektedir. Günümüzde terzilerin önemli bir kısmı kendi dükkanında çalışmaktadır. Bunun dışında gelinlik, elbise, takım elbise ve smokin gibi kıyafet üreten dikimevleri ya da lüks markalar, terzi ile çalışmaktadır.
Terzi olmak için genellikle bu meslek, usta ve çırak ilişkisiyle öğrenilmektedir. Bu mesleği yapmak isteyenlerin büyük kısmı, öncelikle bir terzinin yanında çırak olarak başlaması gerekmektedir. Bugünün terzi ustaları, çıraklık ve kalfalık yollarından geçmiş, bu mesleğe ömür adamış insanlardır. Onlar, mesleğin devamından endişeli ve çırak adaylarının ilgisizliğinden şikayetçidirler. Yine de anlayışla karşılıyorlar durumu, zira vaziyet meydanda: terzi esnafı vergisini, sigortasını, faturalarını, dükkân kirasını nasıl ödeyeceğini şaşırmış durumdadır.
Yapılan araştırmalara göre korona virüs nedeniyle ekonomik olarak en çok etkilenen esnaflardan birisi de terziler olmuştur. Salgın döneminde kapanmaları, düğün, nişan gibi birçok etkinliğin iptal olmasının kendilerini olumsuz etkilediği ortaya çıkmıştır. Bu yüzden birçok terzi, bu dönemde dükkanını tamamen kapatmak durumunda kalmıştır. Ayakta kalan terziler ise, günümüzde birçok kıyafet ya da aksesuarın fabrikalar tarafından üretilmesi sebebiyle genellikle ütü, elbise onarımı, bedene uygun hale getirme (Tadilat) gibi işlere yönelmişlerdir.
Hal böyle olunca terzilik mesleğine eskiden duyulan ilgiden eser maalesef kalmıyor. Terzi dükkanında çalıştıracak çırak ve kalfa bulamaması hem mesleğin devamını riske atıyor hem de ustaların eleman ihtiyacını giderememesine neden oluyor. Son yıllarda terziler sipariş üzerine üretim yerine tadilat işleriyle uğraşıyorlar. Hatta artık tadilat işleri de giderek azalıyor. Tüketiciler bir giysiyi onarmak yerine yenisini almayı tercih ediyorlar. Bu da esnafı daha zor durumda bırakıyor. Neredeyse terzilik mesleğinin kaybolmaya yüz tutmuş meslekler gurubuna alınması durumu var.
Gelecekte sektörler nasıl evrilir bilinmez ama biçki, dikiş bilmenin de kimseye bir zararı dokunmaz. Biçki, Dikiş ve Terzilik eğitimleri hem meslek hem de hobi edinmenizi sağlayabilir. Güzel bir meslek sahibi olan ve zarafet ile elbiselerimizi diken terzilerin, “Dünya Terziler Gününü” kutluyorum.