DÜNYA REDAKSİYON GÜNÜ

Mustafa ÇEKEMOĞLU

Kimi kitaplar ve yazarların eserleri, rafların en üst sıralarında yer alırken, kimileri en alt raflarda bile yerini alamaz. Bunun çok farklı nedenleri vardır. Ancak en büyük etmen dilin kullanım şeklidir. Okuduğunuz bir metin veya kitaptan keyif almanız, o metnin veya kitabın kaliteli olarak nitelendirilmesi için imla kurallarının yerinde kullanılması ve yazım hatalarının bulunmaması gerekir. Bunun için bu metin veya eserin redaksiyon yapılıp yapılmadığına bakılmalıdır. Fransızca kökenli bir kelime olan redaksiyon, Türk Dil Kurumu (TDK) tarafından “Yazılmış bir metin üzerinde gereken düzeltmeleri yaparak yazıyı yayıma hazır duruma getirme” biçimde tanımlanmaktadır.

Redaksiyon, yayından önce okunabilirliğinin artırılması amacıyla herhangi bir eserin dilbilgisi, imla ve yazım kurallarına uygun olup olmadığının kontrol edilerek gözden geçirilmesi, metinlerin denetlenerek cümlelerde anlamı bozan unsurların tespit edilmesi, anlam bütünlüğünü bozmadan gerekli değişikliklerin yapılması yoluyla metne müdahalede bulunma işlemidir.
Redaktör, yazılı metinlerin redaksiyon işlemini yaparak onları yayına hazırlayan kişidir. Metinlerdeki eksiklikleri, fazlalıkları ve hataları belirleyerek gerekli düzeltmeleri yapmaktadır. Hem Türkçe yazılmış metinler hem de çeviri metinlerde redaksiyona ihtiyaç vardır. Yapılan tercümelerde de büyük öneme sahiptir. Çünkü çevirmenler çoğu zaman çevirideki hataları göremezler bu nedenle bu işlem sonrası redaktörler devreye girer. Günümüzde bazı redaksiyon işlemleri bilgisayar yazılımları tarafından yapılmaktadır. Fakat bilgisayar yazılımları tarafından yapılan redaksiyon çok sınırlı olmaktadır.

Dünya Redaksiyon Günü, her yıl 8 Mart’ta kutlanmaktadır. Bu özel gün, yazıların düzeltilmesi, dilbilgisi kurallarına uygunluğun kontrol edilmesi ve yazılı iletişimin kalitesinin artırılması için düzenlenmektedir. Redaksiyon, yazılı metinlerin hatalardan arındırılması, anlatımın düzenlenmesi ve okunabilirliğin iyileştirilmesi sürecidir. Dünya Redaksiyon Günü, insanları yazılı iletişim becerilerini geliştirmeye teşvik etmekte, doğru ve etkili bir şekilde ifade etmeyi vurgulamaktadır. Bu özel gün, yazıların gözden geçirilmesi, düzenlenmesi ve hataların düzeltilmesi için zaman ayırmayı da teşvik etmektedir.
Okuduğumuz bir metinden keyif almamız ve o metnin kaliteli olarak nitelendirilmesi için imla kurallarının yerinde kullanılması ve yazım hatalarının bulunmaması gerekmektedir.
Bu durum söz konusu bir metnin başka dilden çevirisi olduğu zaman çok daha önemlidir. Redaksiyon da tam bu noktada devreye girmektedir. Redaksiyon işleminde öncelikle metinlerde bulunan yazım yanlışları ve imla hataları düzeltilmelidir. Daha sonra metinde bulunan gereksiz sözcükleri çıkararak yazılan bilgilerin tutarlığını da kontrol edilmelidir.
Redaksiyon yayın üretme değil hazırlanmış metnin düzeltilmesi işlemidir. Redaksiyon işleminde amaç yayıma hazır hale getirmek olduğundan metindeki hatalar giderilerek en iyi hale getirilmeye çalışılmaktadır.
İyi bir redaksiyon yapmak için aşağıdaki adımları yapmamızda fayda var. Öncelikle metnin dil bilgisi ve imla kuralları detaylı bir şekilde kontrol edilmelidir. Belirsiz ifadeler anlamlı hale getirilmelidir. Anlatım bozuklukları tespit edilerek anlamda bir bütünlük sağlanmalıdır. Cümleler yeniden ele alınmalı, en iyi ve anlaşılır ifadeler kullanılmalıdır. Bazı kelimeler kısaltılarak daha anlamlı hale getirilmelidir. İçerikte, aykırı bir durum olup olmadığı kontrol edilmelidir. Böylece metin yayına hazır hale getirilmiş olur.
Redaksiyon işlemi akademik dergi, kitap, roman, biyografi, çeviriler, kurum raporları, kişisel sunumlar, proje çalışmaları, makaleler, yüksek lisans ve doktora tezleri başta olmak üzere yazılı kaynaklara uygulanmaktadır.
Redaksiyon işlemi, metnin kalitesini ve profesyonelliğini artırmak için önemlidir. Bu süreci dikkatli ve sistemli bir şekilde uygulayarak yazılarınızı daha etkili ve etkileyici hale getirebilirsiniz. Metin içinde özel isimler ve sayılar oldukça önemli yere sahiptir. Bu nedenle redaksiyon işleminde özel isimleri ve sayıları tekrar tekrar kontrol etmeyi unutmayın.