DÜNYA PRETZEL GÜNÜ

Mustafa ÇEKEMOĞLU

26 Nisan, “Dünya Pretzel Günü” olarak kutlanmaktadır.
Bu özel gün, pretzel adı verilen gevrek hamur işinin tadını ve lezzetini çıkarmak ayrıca pretzellerin halk tarafından sevilmesini kutlamak amacıyla düzenlenmektedir. Bu günde insanları pretzelere övgüde bulunmaya ve farklı pretzel türlerini denemeye teşvik ederken hamur işi kültürünün çeşitliliğini vurgulamaktadır.

Brezel, brezn, breze veya Alman simidi olarak tanınan pretzel, hamurdan yapılan bir çeşit tuzlu kraker olup, düğüm-fiyonk şeklinde yapılan dışı çıtır içi yumuşacık olan enfes bir gevrek yiyecektir. Almanya’da bir çeşit simit olan pretzel genel olarak atıştırmalık olarak tüketilmektedir. Pretzeller, farklı şekil ve boyutlarda olabilmekte ve genellikle sıcak veya soğuk içeceklerle birlikte servis edilmektedir.

Almanya’da doğmuş olan ve Brezel (Pretzel) adıyla anılan yiyecek, kendine özgü düğüm benzeri bir şekle bükülen bir çeşit tuzlu kraker ya da simit türü olarak bilinmektedir. Kökeni Almanya’ya özellikle de Bavyera bölgesine atfedilmekte ise de kesin başlangıç biraz tartışmalıdır. Almanya’ya komşu ülkelerde kısa sürede yayılan Brezel, başta Amerika olmak üzere birçok ülkede Pretzel adıyla bilinmektedir. Bu isimle daha da ünlü olmuştur. Ayrıca Brenz, Breze, Bretzet isimleriyle de bilinmektedir.

Pretzel’in Almanya’daki tarihi zengin olup birkaç yüzyıla yayılmaktadır. Pretzel en az 12. Yüzyıldan beri Almanya’nın güney bölgelerinde fırıncıların ve onların loncalarının amblemi olarak kullanılmıştır.

Kraker, Orta Çağın başlarında, muhtemelen 6 veya 7. yüzyılda Avrupalı rahipler tarafından icat edilmiştir. Rahipler, krakerin kendine özgü düğüm şeklini Kutsal Üçlüyü temsil etmek için kullanmışlardır. Krakerdeki üç delik Baba, Oğul ve Kutsal Ruhu simgelediğini belirtmişlerdir. Bu teori aynı zamanda krakerin tarihini dini uygulamalara ve geleneklere bağlamışlardır.

Alman simidi Brezelin kökeni yıllardan beri tartışılmaktadır.
Bazı kaynaklar simidin ilk olarak M.S. 610’da, İtalya’daki bir keşişin, duaları öğrenen öğrencilerine bir ödül olarak hamur şeritlerini pişirip bunları çapraz şekilde katladığında ortaya çıktığı iddia edilmektedir. Brezel Almanya’da dini bir çağrışıma sahiptir. Tıpkı bizde kandil döneminde yapılan susamlı veya susamsız kandil simitleri gibi Almanya’da da özel günlerde hazırlanmaktadır. Krakerin isminin kökeni hakkında çok sayıda anlatım ve rivayetler bulunmaktadır. Çoğu Hristiyan kökene sahip oldukları ve Avrupalı rahipler tarafından icat edildikleri ifade edilmektedir.

Özetle, Almanya’daki krakerin tarihi, dini sembolizm, mutfak gelenekleri ve bölgesel farklılık ile iç içe geçmiştir. Zamanla simit Alman mutfağının ayrılmaz bir parçası haline gelmiştir. Pretzel, hem lezzetli bir atıştırmalık hem de pişmiş bir lezzet olarak keyif vermektedir.

Brezel (Pretzel), unlu bir mamul olduğu için Türk damak tadına uygun bir yiyecektir. Su, şeker, beyaz un, maya, karbonat ve soda kullanılarak özenle hazırlanmaktadır. En önemli husus ise kızarmış tereyağı ile içeriği zenginleştirilmektedir. Böylece mis gibi tereyağı kokan kırmızı Brezel ortaya çıkmaktadır.

İç içe geçmiş halkası, dünyanın bazı bölgelerinde aşkı sembolize eden Pretzel, genellikle buğday veya çavdar unundan bir atıştırmalık türüdür. Pretzellerin karbonhidrat oranı çok yüksek, yağ ve protein oranı düşüktür ve diğer bazı besinleri de içerirler. Hem sert hem de yumuşak simit, esas olarak karbonhidratlardan oluşan buğday unundan yapılmaktadır. Karbonhidrat alındığında vücudumuz onları enerji için şekerlere ayırmaktadır.

Pretzel severler için “26 Nisan, Dünya Pretzel Günü”, bu lezzetli atıştırmalığın tadını çıkarmak ve denemek için harika bir fırsattır. Ayrıca, pretzel yapımını öğrenmek isteyenler için de bir başlangıç noktası olabilir.