DÜNYA ORİGAMİ GÜNÜ

Mustafa ÇEKEMOĞLU

Origami, kâğıt katlama sanatıdır. “Katlama” anlamına gelen “Ori” ile “kâğıt” anlamına gelen “kami” kelimelerinden oluşan origami kesme, tutkallama, yapıştırma ve benzeri işlemler yapmaksızın kâğıtların katlanarak çeşitli şekillerin oluşturulduğu görsel bir Japon sanatıdır. Kelime anlamı olarak katlanmış kâğıt anlamına gelmektedir. Origamist, origami yapan kişiye verilen isimdir. Origamide amaç, düz bir kâğıt yaprağını önceden tasarlanmış ve bitmiş bir modele dönüştürmektir.

Herkes origami yapabilir. Japonların tarihinde bereket ve bolluk simgesi olarak görülmektedir. En iyi bilinen ve klasikleşmiş origami şekli orizurudur ve katlanmış turna kuşu anlamına gelmektedir. Japonların 1000 adet turna kuşunun origamisini yapan kişi mutlu, huzurlu ve uzun bir hayat alacaklarına dair bir inanışları vardır. Çünkü Japon kültüründe saygı duyulan turna kuşu, uzun ömrü, refahı ve barışı simgelemektedir.

Dünya Origami Günü, her yıl 11 Kasım günü kutlanmaktadır. Bazı ülkelerde ise 24 Ekim- 11 Kasım tarihleri arasında kutlanmaktadır. Kimi ülkelerde iki hafta boyunca kutlanan Dünya Origami Günü, ülkemizde ve dünyanın birçok ülkesinde 11 Kasım tarihinde kutlanmaktadır.

Origaminin kendi içinde 4 ayrı çeşidi vardır. Bunlar ıslak katlama yöntemi ile origami, Pureland, Modüler Origami ve son olarak Klasik Origami olarak dörde ayrılır.

Klasik Origami, origaminin bilinen ve halk arasında en yaygın türüdür. Tek parça kâğıdın basit şekilde katlanması ile yapılmaktadır.

Modüler Origami, eksizsiz bir modeli oluşturmak için birden fazla parçanın birleştirilmesi ile oluşmaktadır. Genellikle tek tek parçalar basittir. Ancak nihai birleştirme aşaması karmaşık olabilmektedir. Parçalı origami olarak da tanımlanmaktadır.

Islak Origami, geometrik kırışıklar ve düz yüzeylerden ziyade yumuşak eğrileri (örneğin, hayvan modelleri) olan modeller oluşturmak için kullanılan bir tekniktir. Kâğıtların daha kolay şekil alması için önce nemlendirme işlemi yapılır ve origami tamamlandıktan sonra kurumaya

bırakılır. Akira Yoshizawa ıslak origami alanında en öne çıkan sanatçılardan birisidir.

Pureland Origami, ilk kez 1970’lerde İngiliz origamist John Smith tarafından geliştirilen bu origami stilidir. Bir model hazırlarken yalnızca “dağ ve vadi kıvrımı” katlama teknikleri kullanılarak yapılmaktadır.
Günümüzde origaminin birçok değişik türleri ortaya çıkmıştır. Mimari origami, pop-up origami, kirigami (kâğıt kesme sanatı) bunlara örnek verilebilir. Modern origami olarak da adlandırılan bu tür origami türlerinde yapıştırma ve kesme serbest bırakılmıştır.
Kimin icat ettiği ile ilgili kesin bilgiler bulunmamaktadır. Ancak kâğıdı Çinlilerin bulmuş olması sebebiyle origamiyi de Çinlilerin bulduğuna inanılmaktadır. Orgimanın Japonya’ya Budist rahipler yoluyla ulaşmış olduğu inancı bulunmaktadır. Origami gelişimini burada sürdürmüş ve sürdürmeye devam etmektedir. Çinlilerin bulduğuna inanılmasına rağmen ismini Japoncadan almıştır.

El becerisi geliştirmenin yanında yaratma ve üretme gibi özelliklerin de ilerlemesini sağlayan origamiyi hobi olarak yapanlar, sadece kâğıt kullanarak harika eserler ortaya çıkarmaktadır. Origami yapmak bir anlamda meditasyon gibidir. Sizi sakinleştirir. Aynı zamanda bir şey düşünürken de düşüncelerinizin rahatlamasını sağlar.
Origami 17. yüzyıla kadar zenginlerin eğlencesi olarak ortaya çıkmıştır ve hatta bazı dini ayinlerde de kullanılmıştır. Sonrasında halkın eğlencesi haline gelmiş ve gerçek zeminini bulmuştur. 20. yüzyıl ile birlikte artık okullarda öğretilecek kadar yaygınlaşmış olan origami sanatı tüm dünyaya da yayılmaya başlamıştır.

Günümüzde origaminin pek çok faydası vardır. Öncelikle çocukların el ya da parmak kasları ile el ve göz koordinasyonları geliştirmektedir. Böylece çocuklar sıradan olan kâğıt parçalarını güzel bir şekilde şekillendirerek, yaşamın en önemli olan dinamiklerinden biri dönüşüm olgusunu kolay bir şekilde özümseyebilirler.