DÜNYA MANTAR DOLMASI GÜNÜ

Mustafa ÇEKEMOĞLU

Mantarların her zaman sofralarımızda ayrıcalıklı bir yeri olmuştur. Tuhaf ve renkli görünümleri, yetiştiği ortamları, insanı hayrete düşüren zehirli ve zehirsiz özellikleriyle her zaman gündemimizde yerini almıştır.

Dünyada her yıl 4 Şubat günü, “Dünya Mantar Dolması Günü” olarak kutlanmaktadır. Bu özel gün, mantar dolmasının lezzetini ve çeşitliliğini kutlamak amacıyla düzenlenmektedir. Mantar dolması, mantarların lezzetli bir iç harçla doldurulmasıyla yapılan yemektir.
Bu özel gün, insanları mantar dolması yapmaya teşvik eder, farklı mantar dolması tariflerini denemelerini sağlar ve mantar dolmasının çeşitli sunum şekillerini keşfetmelerine imkân verir.
Tüm dünyada herhangi bir konuya sabitlenmiş onlarca gün bulunmaktadır. Bu yüzden 4 Şubat haricinde Avrupa’da 26 Eylül’de, Amerika’da 15 Ekim’de insanlar hayatlarında mantarların olduğu gerçeğini vurgulamak için “Ulusal Mantar Günü” kutlamaktadır.
Mantar dolması, genellikle büyük mantar kapaklarının içi çıkarılarak hazırlanan ve içi çeşitli malzemelerle doldurulan bir yemektir. Mantar dolmasının içi, genellikle peynir, kıyma, tavuk, krema peyniri, sarımsak, yeşillikler ve baharatlar gibi lezzetli malzemelerle doldurulur. Ardından, bu dolu mantar kapakları fırında pişirilir ve lezzetli bir atıştırmalık veya yemek haline getirilir.
Dünya Mantar Dolması Günü, mantar dolması sevenler için bu lezzetli yemeği kutlama ve paylaşma fırsatı sunar. Restoranlar ve ev mutfakları bu özel günü, çeşitli mantar dolması tariflerini deneyerek veya restoranlarda bu yemeği sipariş ederek kutlayabilirler.
Bazı istisnalar haricinde mantar türleri ortalama %90 oranında su içerir. Mantar bazı canlıları kendilerine doğru çekerken, bazı canlılar için oldukça rahatsız edicidirler.
Geleneksel mutfak kültürü nedeniyle dünyada en fazla mantar tüketen Çin, aynı zamanda üretimde açık ara liderdir. İkinci sırayı son 10 yılda üretimde yaptığı büyük atakla 10 kat ilerleme sağlayan İtalya almaktadır. Bu ülkeler, mantar üretiminde yüksek seviyede mekanizasyon ve otomasyona sahip, ileri teknolojiler kullanan gelişmiş ülkelerdir.
Mantar yetiştiriciliği, verimli tarım arazisi gerektirmemesi, üstelik çevresel atıkları kullanarak yiyecek, yem ve gübreye dönüştürülmesi nedeniyle öne çıkmaktadır. Yani hızla artan nüfusu beslemek için kaynakların verimli bir şekilde kullanılmasını sağlayan önemli çevre dostu bir üründür.
Ülkemizde mantar üretiminde en temel problem maliyetidir. Mantar hastalıkları ve zararlılarla mücadele konusunda yeterli bilgiye ulaşamadığı için doğru ilaçlar kullanılmamaktadır. Bir de enerji maliyetleri hesaba eklenince durum iyice zorlaşmaktadır. Yıl boyunca sürekli üretim yapılmasına imkân verecek yani üretimi 10 kat artırabilecek iklimlendirme veya otomasyon sistemleri kullanımı yaygın değildir. Bunlara sahip büyük ölçekli entegre işletme sayısı yetersizdir. Bu durum hem verimi, hem de ürün kalitesini doğrudan olumsuz etkilemektedir. Bursa, Samsun, Konya, Kayseri, Antalya, Aydın, Ankara ve İzmir’de ise üretim ve pazarlama kooperatifleri bulunmaktadır.
Pek çok hastalığın tedavisinde, önlenmesinde yardımcı olan antioksidanlara mantarlar da bolca rastlamak mümkündür. Sindirim sisteminde yaşayan yararlı bakteriler olarak bilinen probiyotikleri, doğadan bulunan bazı gıdalar sayesinde tüketmek mümkündür. Mantarlar zengin probiyotik deposudur.
Mantarların esas yenilen kısımları etli meyve veren gövdelerdir. Çok çeşitli türleri bulunmaktadır. Yüksek besin değerleri ile bilinirler. B ve C vitaminleri, potasyum, fosfor, kalsiyum, sodyum ve çinko içerirler. Mantarlar D vitamini açısından oldukça zengindirler. Güneşe maruz kaldığında oldukça fazla miktarda D vitamini üreten mantarlar kimi zaman depolayabileceğinden fazla vitamin üretirler.
Sağlıklı bir yaşam sürdürmek istiyorsanız lezzetli mantar yemeniz kesinlikle tavsiye edilir. Eğer mantar dolmasını seviyorsanız veya bu lezzetli yemeği denemek isterseniz, bu özel günü mantar dolması yaparak veya restoranda deneyerek kutlayabilirsiniz.