DÜNYA KALP GÜNÜ

Mustafa ÇEKEMOĞLU

Kalp- damar hastalığı gerek dünyada gerekse ülkemiz için tehdit olmaya devam etmektedir. Yaşamı tehdit eden sağlık sorunları arasında ilk sırada yer alan kalp hastalıkları, anne karnından başlayarak her yaş grubunda görülmektedir. Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de kalp hastalığı ömrümüzü kısaltan en önemli nedenlerden birisidir.
2000 yılından bu yana her yıl 29 Eylül günü, “Dünya Kalp Günü” olarak kutlanmaktadır. Burada amaç, ülkemiz ve tüm dünyada en başta gelen ölüm sebebi olan kalp damar hastalıklarına dikkati çekmek, halkın bu şekilde bilinç düzeyini artırmak, toplum düzeyinde kalp damar hastalığına neden olan risk faktörlerinin azaltılarak, toplumun kalp sağlığının iyileştirilmesine katkıda bulunmaktadır.
Kalbimiz ortalama olarak dakikada 70, günde 104.000 ve yılda 38 milyon kez kasılarak, içindeki kanı vücudumuza pompalamaktadır. Diğer bir ifadeyle kalbimiz, 1 dakikada yaklaşık 5.5 litre kan pompalamaktadır. Bu da günde yaklaşık 8 ton, 1 yılda 3.000 ton, ortalama 80 yıl yaşadığımızı varsayarsak, 80 yılda 240.000 ton anlamına gelmektedir. Bunu 300 -350 gramlık bir organın yaptığını düşündüğümüzde yaptığı işin büyüklüğü daha da anlaşılır olacaktır.
Ülkemizde ölen (Corana virüs hariç) her 5 kişiden ikisinin kalp- damar hastalığına bağlı nedenlerden öldüğü görülmektedir. Sağlıksız beslenme, yetersiz fiziksel aktivite, tütün ve alkol kullanımı gibi risk faktörleri kroner kalp hastalıklarını tetiklemektedir.
Dünya Sağlık Örgütü, uygun yaşam koşulu değişiklikleri ve düzeltilebilir risk faktörlerinin kontrol altına alınmasıyla kalp-damar hastalıklarına bağlı ölümlerin 4’te 3’ünden fazlasının önlenebileceğini ifade etmektedir. Türkiye’de kalp krizine bağlı ölüm oranlarının Avrupa ortalamasının üzerinde olduğu belirlenmiştir.
Uzmanlar, kalp sağlığı için sigarayı bırakmamızı, dengeli beslenmemizi, tuz, içki, şeker ve işlenmiş içecekleri azaltmamızı, belimizi inceltmemizi ve stresten kurtulmamızı istemektedirler. Sağlıklı kalp için oyun oynamamızı, spor yapmamızı, dans etmemizi, kas ve eklemlerimizi her gün yeterince hareket ettirmemizi, ayrıca çocukların televizyon, bilgisayar ya da telefon başında geçirdikleri süreyi sınırlandırmamızı, onların fiziksel oyunlara ve spora yönlendirmemizi söylemektedirler.
Kalp hastalıklarının en sık görüldüğü ülkeler, Afrika, Orta Asya, Batı ve Orta Avrupa’da bulunmaktadır. Hastalık, Irak, Afganistan ve bazı Güney Pasifik adalarında da yüksek oranda görülmektedir. Dünyada bu hastalık nedeniyle en düşük ölüm oranına sahip ülkeler ise Andorra, Fransa, İsrail, Japonya, Peru ve İspanya olarak sıralanmaktadır.
Kalp sağlığının korunması kaliteli ve uzun bir yaşam için büyük önem taşımaktadır. Her gün kalple ilgili yeni çalışmalar yapılmaktadır. Pek çok sağlık kuruluşu, pek çok uzman kalp sağlığı için uyarılarda bulunmaktadır.
Uzmanlara göre, “Sağlıklı beslenme için işlenmemiş tahıllar, baklagiller, az yağlı süt, deniz ürünleri, fındık, badem, ceviz gibi kuruyemişler sofralarımızda yer almalıdır. Kırmızı et ve doymuş yağ tüketimi azaltılmalı, zeytinyağı ve diğer sıvı yağlara daha fazla yer verilmeli, şekerli içeceklerle, şekerli, unlu hazır besinler, işlenmiş karbonhidratlardan uzak durulmalıdır. Yine uzmanlar, doymuş yağların az olduğu, sebze, meyve, balık, zeytinyağının tercih edildiği Akdeniz tarzı beslenilmesini, stres ve sıkıntıdan uzak durulmasını” önermektedirler.
Kalp gününde durup bir dakika hayat tarzımızı iyileştirebilir miyiz diye düşünmeliyiz. Yaşamın her evresinde sağlıklı bir kalbe sahip olmak için koruyucu önlemler almak büyük önem taşımaktadır. Kalp hastalığı önlenebilir bir hastalıktır ve kader olmamalıdır.
Geri dönüşü olmayan hasarlar oluşmadan, alınacak önlemlerinin değerinin farkında olarak kalbimizi koruyalım, düzenli kontrollerimizi yaptıralım. Sağlıklı beslenelim, hareket edelim, fazla kilolardan kurtulalım, tütün ve mamullerinden uzak duralım, kalbimizi sevelim ve ona iyi bakalım. Nasıl beslendiğimiz, ne yediğimiz, ne içtiğimiz, nasıl bir hayat süreceğimiz bize bağlı olduğunu, basit tedbirler ile kalp damar hastalığına yakalanma riskimizi önemli oranda azaltabileceğimizi unutmayalım.