DÜNYA HEPATİT GÜNÜ

Mustafa ÇEKEMOĞLU

Bu hafta Dünya Hepatit günüdür. Hepatit toplumda sarılık olarak bilinen ve etken olarak da çeşitli mikropların (virüslerin) neden olduğu tehlikeli bir bulaşıcı hastalıktır. Bu itibarla çeşitli uzmanların ve doktorların bu konuda yaptıkları araştırmaları bugünün önemi nedeniyle sizlere aktarmaya çalışacağım.
Dünyada her yıl hepatite bağlı olarak yaklaşık 1,5 milyon kişi ölmektedir. Hepatit, dünyada en çok öldüren sekizinci hastalıktır. Bu nedenle, konuya dikkat çekmek amacıyla, her yıl 28 Temmuz’da DÜNYA HEPATİT GÜNÜ olarak 2010 yılından bu yana kutlanmaktadır.
28 Temmuz 1925 doğumlu olan Bilim Adamı Baruch Samuel Blumberg, Hepatit B’ye karşı aşı geliştirmesi nedeniyle onun doğum gününe atfen her yıl 28 Temmuz günü ‘Dünya Hepatit Günü’ olarak kutlanması kabul edilmiştir.
Dünya Sağlık Örgütü ve Dünya Hepatit Birliği tarafından “Dünya Hepatit Günü” olarak belirlenen 28 Temmuz günü, bütün dünya da olduğu gibi ülkemizde de kutlanmaktadır. Gün dolayısıyla düzenlenecek etkinliklerle, kamuoyunun dikkati hepatit hastalıklarına çekilmesi amaçlanmaktadır.
Dünyada pek çok kişi bulaşıcı olan bu hastalığın taşıyıcısı olduğunu bilmemektedir. Bu nedenle de hastalığı başkalarına kolaylıkla bulaştırabilmektedir.
Doktorlar, sağlıklı bireyler ve sağlıklı toplumlar olmak için kişisel hijyen kurallarına uymamızı, sağlıklı beslenmemizi, düzenli fiziksel aktiviteyi ve özellikle bebek-çocukların sağlık kontrollerinin yaptırılmasını önermektedir.
Hepatit en basit anlamıyla karaciğer iltihabıdır ve pek çok nedene bağlı olarak oluşabilmektedir. Dünyada 240 milyon kronik hepatit B ve 170 milyon kronik hepatit C hastası bulunmaktadır. Ne yazık ki kronik hepatitler, dünyada her yıl bir buçuk milyonun üzerinde insanın ölümüne neden olmaktadır. Tek koruma yolu ise aşıdır. Hastalık ilerlemedikçe pek bulgu vermediği için tarama yapılmazsa anlaşılamamaktadır. Ancak bu durum ileri aşamalarda fark edilmektedir.
Pekiyi Hepatit nasıl bulaşmaktadır? Hepatitin çoğunlukla virüslerden bulaştığını belirten uzmanlar, hepatit hastalığının 7 türünün olduğunu, A, E, F tipi hepatitler virüslü su ve besin maddelerinin ağızdan alınması ile oluştuğunu, B, C, D, G türü hepatitlerin ise kanla temas, tükürük ve cinsel ilişki yoluyla veya doğum sırasında anneden bebeğe bulaştığını söylemektedir. Bu sebepten dolayı kan ürünlerinin nakli, kulak delinmesi, dövme yaptırılması, diş tedavisi, manikür, pedikür yapılması sırasında dikkat edilmesi gerekmektedir.
Hepatit A, Hepatit A virüsünün neden olduğu bir karaciğer hastalığıdır. Ülkemizde, genellikle okul çağı çocuklarında sık görülmektedir. Tuvalet hijyeni kötü olan kişilerin ellerini yıkamaması ve sonrasında yiyecek -içeceklere dokunması sonucu kişiden kişiye bulaşmaktadır. Bu nedenle virüs, kişisel hijyenin ve sağlık koşullarının yetersiz ve kötü olduğu toplu yaşanan yerlerde kolayca yayılmaktadır.
Uzmanlar, Hepatit B ve C hastalığına sebep olan virüslerin sessiz olduklarını, pek çok insanın farkında olmadan bu virüsü almış olabileceğini ve hiçbir belirti olmaksızın bu virüsü taşıyabildiklerini belirtmektedirler. Tedavi edilmez ise her iki virüs de karaciğer sirozuna neden olmaktadır. Siroz ise kanama, asit, koma, karaciğer yetmezliği gibi yaşamı tehdit eden hastalıklar ya da ölüm ile sonuçlanmaktadır.
Hepatit B ve hepatit C virüsleri uzun vadede kronik karaciğer hastalığı, siroz veya karaciğer kanserine yol açabildiği için ayrıca öneme sahiptirler. Hepatit B ve Hepatit C, dünyada olduğu gibi ülkemizde de çok önemli bir sağlık sorunu olarak karşımıza çıkmaktadır.
Diğer taraftan Hepatit belirtileri nelerdir? Uzmanlar, hepatit hastalığının kişiden kişiye değişebildiğini, bazı kişilerde sadece halsizlik şikâyeti oluştururken, bazı kişilerde birçok belirti ile kendini gösterebildiğini, bu belirtiler sıklıkla sarılık (önce gözde sonra tüm vücutta), bulantı, kusma, iştah kaybı, kas eklem ağrısı, ateş, sağ üst karın bölgesinde ağrı ve koyu idrar rengi gibi şikâyetlerin olabileceğini söylemektedirler. “Hepatiti engellemek tedavi etmekten daha kolaydır. Dolayısıyla bulaşma konusunda bilinçlenmek çok önemlidir” denilmektedir.
Sonuç olarak aşıyla korunması mümkün olan Hepatit konusunda tıp da ki gelişmelerin yanında kişilerin bilinçlenmesi ile bu virüslere karşı alınacak tedbirler hastalık sıklığını daha da azaltacaktır. Hepatit tanısı alan kişilerin mutlaka tedavi olmaları ve sağlıklı yaşam yöntemlerini uygulamaları kendileri ile çevresinin sağlığı açısından çok önemli olduğu unutulmamalıdır.