DÜNYA ARAPÇA GÜNÜ

Mustafa ÇEKEMOĞLU

Birleşmiş Milletler tarafından 18 Aralık 1973 tarihinde Arapçanın resmi dil olarak ilanının yıl dönümü münasebetiyle UNESCO Yürütme Kurulu, 08 Ekim 2012 tarihinde, 18 Aralık tarihini, ”Dünya Arapça Günü” olarak ilan etmiştir. Bu fikir Fas ve Suudi Arabistan tarafından önerilmiştir.
Yukarıdan aşağı yazılan klasik Çincenin ve soldan sağa yazılan Latincenin aksine sağdan sola doğru yazılan Arapça, günümüzde 22 Arap ülkesinin birinci, Arap ülkelerine komşu Çad, Eritre ve İsrail gibi üç ülkenin de ikinci resmi dilidir. Şu hususu belirtmekte de fayda var. Kur’an’ın ve dolayısıyla da Müslümanların ibadet dili olması hasebiyle Arap dili, dünyadaki 100 kadar ülkede, 1 milyar 700 bin Müslüman tarafından da ibadet amaçlı öğrenilmektedir.
Arap Yarımadasından başlayan ve Atlantik Okyanusuna kadar ulaşan büyük bir coğrafyada konuşulan Arapça, günümüz itibariyle sadece dini terminolojide değil, sanat, kültür, edebiyat, medya, turizm, güvenlik ve sağlık gibi birçok sektörde de en çok aranan temel diller arasında yer almaktadır. Arapça, en eski dillerden biri olmakla birlikte en çok aksana ve lehçeye sahip dildir.
Dünya genelinde tüm Müslümanlar için, öncelikle kutsal kitabımızın dili olarak önemli bir konum teşkil eden Arapça, UNESCO üyesi 22 devletin dilidir ve teşkilatın resmi dillerinden biridir. Arapça, çoğunluğu Orta Doğu ve Kuzey Afrika’da yaşayan yaklaşık 450 milyon kişi tarafından konuşulan bir dil olup, Birleşmiş Milletlerin altı resmi dilinden biridir.
Arapça, ülke sayısı açısından dünyada en çok konuşulan ikinci, internette en yaygın kullanılan dördüncü, onu konuşan insan sayısı açısından da dünyanın beşinci dilidir.
Arapçanın kullanımı 7. Yüzyıla kadar Arap Yarımadası içinde sınırlı kalmış, İslamiyet’in gelişiyle birlikte Arap Yarımadası’nın dışında büyük bir hızla yayılarak, Irak, Suriye, Mısır ve Kuzey Afrika’yı kuşatmış, oradaki dillerin yerini almış, bir kültür ve medeniyet dili olmuştur. Sonraki asırlarda İslami fetihlerin sürmesiyle Arapça doğuda Afganistan ve en batıda da İspanya’ya kadar uzanan bölgede konuşulan dil haline gelmiştir.
Halen, Türkçemizde kullanılmakta olan dini terimlerin büyük çoğunluğu Arapçadır. Bu terimlerin birçoğu yalnızca dini terim olarak kalmamış, ticari, hukuki alanlarda da kullanılmıştır. Bunlardan ilk akla gelenler şunlardır: Azap, aziz, bereket, cehennem, cennet, cemaat, delil, fitne, ganimet, gazi, günah, haram, hayrat, hurafe, israf, kâhin, kaza, kurban, küfür, lanet, mabet, masum, mazlum, mekruh, meşru, muhasebe, musibet, mülk, münakaşa, nafaka, nasihat, nazar, nefret, nefis, nifak, nikah, ruhban, sadaka, sabır, sadakat, sadık, sefer, şart, şeref, şifa, şükür, taklit, tahsil, taksit, takvim, talep, talip, taviz, tayin, taziye, tebessüm, tecrübe, tefekkür, teneşir, teşbih, teslim, tövbe, usul, üstat, vasiyet, yemin, zalim gibi kelimelerdir.
Günümüzde Türkiye’deki gazete adlarının büyük çoğunluğunun (Hürriyet, Milliyet, Sabah, Zaman, Vatan, Vakit, takvim, Yeni Şafak, Tercüman, Cumhuriyet… vb.) Arapça kökenli olması dikkate alınacak olursa, Arapça ile olan dil bağımızın ne kadar güçlü olduğu anlaşılmış olur.
Savaşlar, siyasi baskı, eğitim veya iş imkânları gibi sebeplerle Türkiye’ye gelen göçmen ve mülteci akımlarının büyük çoğunluğunun Irak’tan olmasının yanında, özellikle Suriye’de 2011 yılında başlayan iç savasın sonucu olarak Türkiye’de Arapça konuşan göçmen sayısı oldukça yükselmiştir.
Ana dili Arapça olan, ülkemizin dışında büyümüş ve Türkçe bilmeyen kişilerin Türkiye’ye resmi olarak yerleşme süreçlerinde ve hayati ihtiyaçların karşılanmasında, Arapça-Türkçe arası toplum çevirmenliği hizmeti en büyük ihtiyaçlardan biri haline gelmiştir.
Ülkemizin ticaret yaptığı çoğu ülkenin resmi dili Arapça olmasından dolayı özellikle son senelerde büyük rağbet görmektedir. Ülkemizin, Arap ülkeleriyle ekonomik, siyasi, coğrafi ve kültürel ilişkileri günden güne artmaktadır. Ortadoğu ülkeleriyle olan ticaret hacminin genişlemesi ve bunun beraberinde artan sosyal etkileşimlerimiz Arapçaya olan yönelimi daha da üst noktaya taşımaktadır.
Özellikle son yıllarda ülkemize gelen mültecilerin etkisi bu konuda daha öne çıkmasına neden olmaktadır.