Dinde Güncelleme

Prof. Dr. Kemal ATİK

Değerli Okurlar!
Toplumu dinden soğutacak veya uzaklaştıracak tarzdaki dini anlayış ve yorumları dinin kendisiymiş gibi savunarak ileri süren kimi anlayışlar dini ve dindarları toplum nezdinde itibarsızlaştırmaya ve fitneye yönelik yayınlar yaptıklarına şahit olmaktayız. Halkımızın kafasını karıştırmaya yönelik sürekli gündemde tuttukları konular daha çok şunlardır: “cinsellik, taciz, tecavüz, kadın, mahremiyet, kadına şiddet, altı yaş evliliği, İslam’da kadına dayak, Sünneti inkâr ve mehdilik”.

Cumhurbaşkanı’nın bu hassas konular üzerinde haklı olarak söyledikleri ise şunlardır: “Son günlerde bakıyorsunuz. Din adamı olarak ortaya çıkıp da ne yazık ki kadınla ilgili çok farklı açıklamalarda bulunup dinimizde yeri olmayan bazı kendine göre içtihatta bulunan kişiler çıkıyor. Anlamak mümkün değil. Yani bunlar ya bu asırda yaşamıyorlar, çok farklı bir dünyada zamanda yaşıyorlar. Çünkü İslam’ın güncellenmesinin gerektiğini bilmeyecek kadar da aciz bunlar. İslam’ın hükümlerinin güncellenmesi vardır. Siz İslam’ı 14 – 15 asır öncesi hükümleriyle kalkıp da bugün uygulayamazsınız. Böyle bir şey yok”.
Bu sözler dinin doğru anlaşılmasına ve dindarlara yönelik haksız algıyı ortadan kaldırmaya yöneliktir. Dini, geçmişte veya hâlihazırda ortaya konulan kimi anlayış ve yorumlardan ibaret zannetmek, dine yapılabilecek kötülüklerin başında gelir. Dini yorumların kendisi dinin temel rüknü değildir. Dinin temel esaslarını / Naslarını yorumlamak beşeridir. İçtihat alanına giren konularda yapılan tüm yorumlar kim tarafından yapılmış olursa olsun dinin temel hükmü değildir; kutsal ve üzerinde yorum yapılamaz da değildir.
İslam’ı güncellemek İslam’ı değiştirmek değildir. İslam’ı reforme etmek de değildir. O halde nedir? Zaman değiştikçe yorumlar değişir demektir. Bakış açısı değişir demektir. Geçmiş zaman âlimlerinin verdikleri fetvalara dayalı hükümler değişir demektir. Zamanın değişmesiyle beraber ahkâmın, yani anlayış, yorum ve kuralların da değişebileceğini gerçekleştirmektir. Kullanılan dil ve üslup değişir demektir. Bunun İslam düşüncesindeki asıl adı ‘tecdit’ yani “yenilemedir”. Yenileme faaliyetinde bulunana da “müceddid” denir. Yani bazı fıkhî hükümleri, değişen şartlara göre güncelleyen demektir. (Devam Edecek)