Din Âlimi Merhum Abdullah DEVELİOĞLU

Orhan CEBECİ

Eğitimci, ilahiyatçı, yazar, müftü, merhum Abdullah Develioğlu; Develimizin yetiştirdiği âlimler arasında yer alan, önemli bir din ulemasıdır.
Bu makalemle amacım yeni nesile ecdadını tanıtmak ve onu hayırla yâd etmektir.

Develi’nin Camii Kebir Mahallesi’nde 1892 yılında doğmuştur. Babası ulemadan Develi Müftüsü Hacı Mahmut Efendi, annesi ise yine ulema kızı Ayşe Hanımdır. İlk tahsilini Develi’de mahallin Hoca Efendilerinden yapan Develioğlu Rüştiye’yi on üç yaşında bitirdikten sonra 1908 yılında Kayseri’ye gelmiştir.

Kayseri’ye geldikten sonra Hamurculu Osman Efendi’den Nahiv, mantık belagat ve ilmi beyan okumuştur. 1912 yılında Hamurculu Osman Efendi’nin vefat etmesiyle Miyas Zade Nuh Naci Efendi’nin derslerine devam eden Develioğlu, üç sene de Hoca Efendiden okuduktan sonra icazetname almıştır.

Daha sonra; Adab, Fıkıh, Feraiz, Tefsir, Aruz, Elgaz ve Muamma gibi dersler okuyan Develioğlu Birinci Dünya Savaşı’nın başlaması üzerine (1914) On yıl derslerine ara vermek zorunda kalmıştır. Birinci Dünya Harbinde askerliğe alınan Develioğlu askerliğini Ankara’da yapmıştır. Dört yıllık askerlik görevinden sonra Kayseri’ye gelmiş ve 1919 ‘da Kayseri’de evlenmiştir.

1920 tarihinde Kayseri Dar-ü-l-Hılafe Medresesi öğretmenliğine tayin edilmiştir.
Dört yıl bu görevde kaldıktan sonra medreselerin kapatılması üzerine Kız Orta Mektebi Din Dersi öğretmenliğine getirilmiştir.
Daha sonra hapishane öğretmenliğine getirilen Develioğlu bir yıl sonra Develi İlkokul öğretmenliğine tayin edilmiştir. Bu vazifede iken ek görev olarak bir de Develi Vaizliği verilmiştir.

1933 yılında öğretmenlikten arılan Develioğlu, Develi’de vaizlik yaparken aynı vazife ile Kayseri’ye nakledilmiştir. Mayıs 1941 yılında Kayseri müftü müsevvidi (kâtip)olarak görevlendirilen Develioğlu 1943 yılında Müftü Miyas Zade Nuh Naci Efendi’nin felç olmasıyla müftü vekilliğine getirilmiştir. İki senelik vekâletten sonra 1945 tarihinde Kayseri Müftülüğüne getirilmiştir. Beş yıl Kayseri’de müftülük yaptıktan sonra 18 Mart 1950 tarihinde merkezi Kayseri olmak üzere Yozgat ve Sivas illeri gezici vaizliğine tayin edilmiştir. İki yıl kadar bu görevde bulunan Develioğlu, bu müddet zarfında gittiği yerleri irşad eylemiştir.

9 Ağustos 1952 tarihinde Adana Müftülüğü ‘ne getirilen Develioğlu, beş yıl kadar da burada görev yapmıştır.
Bu vazifesi sırasında ayrıca Adana İmam-Hatip Lisesi Meslek Dersleri öğretmenliğinde de bulunmuştur.

1956 yılında emekli olan Develioğlu 1964 yılında İstanbul’da ikamet etmeye başlamıştır. Burada fahri vaizlik yapmakla ve kitap yazmakla vakit geçirirken nihayet 28 Mayıs 1984 tarihinde 93 yaşında İstanbul’da vefat etmiş ve oraya defnedilmiştir. Develi uleması arasında önemli bir yeri vardır.
Şairliği de bulunan Develioğlu şiirlerinde “ABDİ” mahlasını kullanmıştır. Âlimin ölümü âlemin ölümü gibidir. Ruhu şad, mekânı cennet olsun.

Eserleri:
Oğluma Öğütlerim, Oğlumun Dini Bilgileri, Dini ve Tarihi Bilgiler, Cuma günü ve Namazı, Hz. Ali ve Evlatları, Pençname (İlk beş eser bir arada), Fulk-i’l-Ebhar fi Şerh-i Lücet-ü-l-Esrar, Gülizar-ı Sofiye (Eski ve yeni hallerde).
3 Bin Müellifin Hal Tercemesi, Elkeh fürrakim Fi Şerh-i Bismillahirrahmanirrahim, Şir’at-ü-l-İslam Tercemesi ve Oğluma Öğütlerimin Şerhi adlı eserleri henüz basılmamıştır.

Çağdaş Develi Gazetesi, 28 Şubat 2020, Sayfa 7