DEVELİ’DEN KİMLER GELDİ, KİMLER GEÇTİ: II AHMET ŞÜKRÜ ESEN

Yrd. Doç. Dr. Kadir Özdamarlar

Develi kurulduğundan beri ekonomik, sosyal ve kültürel konumunu koruyan bir yerdir. Özellikle Selçuklular zamanında…Yaşadığı son büyük olay ise İstiklal Harbi’nde Çukurova’nın Saimbeyli kazasının Fransızlardan kurtarılmasında büyük rolüdür. 1.Dünya harbinde üstün kahramanlık gösteren Develi’li yedek subayların, esaretten döndükten sonra bu sefer komutan olarak milis güçlerini savaşa hazırlamaları ve bu savaşı ölümüne bir mücadeleden sonra kazanmalarında ki rolleri hala hafızalardadır. Bu arada Kamberli Osman, Osman Coşkun, Hadi Erdoğan, Velittin Çakıoğlu (Civan Bey), Yakup Kenan Arıkan vb.hayırla yad ediyoruz.
1870 yılında Develi 2.sınıf kaza olduktan sonra Develi zaman zaman değerli devlet adamları tarafından değerli hizmet görmüşlerdir. Bu değerlerden biri de altı yıl, Develi’de savcılık yapan Ahmet Şükrü Esen’dir.1893’te Antalya’nın ilçesi İbradı’da doğdu. Babası Şeyh Mehmet Efendi’dir. İlk ve orta öğrenimini İbradı Rüştiyesi’nde tamamladıktan sonra Besni ilçesinde zabıt kâtibi olarak memuriyet hayatına başladı.
Adliye teşkilatında çeşitli görevlerde bulunan Esen, Adana, Maraş, Kayseri, Yozgat, Artvin, Konya mahkemelerinde savcı olarak görev yapmıştır.
1943’te son görev yeri olan Adana Ağır Ceza Mahkemesi Reisliği sırasında, istifa etmiş ve Bilecik Milletvekili seçildi. TBMM’deki bu görevini ölüm tarihi olan 18 Ekim 1944’e kadar sürdürmüştür.
Ahmet Şükrü Esen ,bu görevleri sırasında 27 Nisan 1923’ten 6 Nisan 1930 yılları arasında yedi yıl Kayseri’de görev yapmıştır. Bu yedi yılın çoğunu Develi’de geçirmiştir. Bizim için önemi burada başlar. A.Şükrü Esen görev yaptığı sırada, Kayseri ve Develi’de, Türk Folkloru ve Halk Edebiyatı ile ilgilenmiştir.
Eline geçirdiği,cönk, mecmua, şiir mecmuası yanında mahkemeleri sırasında yatkın kaynak kişilere ve mahkumlara da bildikleri masal ve türküleri toplamasıyla meşhurdur. 27 defterden oluşan ve yaklaşık 6000 sahifeye varan çok değerlibir mecmualar zincir oluşturmuştur.
Bu defterlerden vı numaralı olan hariç, diğerlerinin tamamı, türkülerimizden, bir kısmı Orta Anadolu’dan,kalan kısmı da Doğu ve Güney Anadolu’dan yapılmış derlemelerdir.
Elde ettiği yazma belgeler–Kayseri’de doğmuş oğlu Ali Esen Minkari’nin- söylediğine göre: 110 ciltli yazma ve 48 cönk, toplam 158 parça kitap Ankara Milli Kütüphane’ye,diğer derlediği kitaplardan 24 tanesini de “Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı’na verilmiştir.
Ali Şükrü Bey’in eşi dayı-hala akrabalığı olan ünlü Halk Edebiyatı ve folklorcu olan Prof.Dr.Pertev Naili Boratav ki babası da bir zamanlar Develi kaymakamlığı yapmış olan Abdurrahman Naili Boratav’dır) ve asistanı Yrd.Doç.Fuat Özdemir bu zengin arşivi ele alarak 1-Anadolu Türküleri, Ankara 1986, 2- Anadolu Destanları,Ankara 1991,3-Anadolu Ağıtları,Ankara 1993.Bunlardan başka Karacoğlan adlı çalışma dördüncü eseridir.Folklorcu Sabri Koz tarafından adına Ahmet Şükrü Esen’e Armağan adıyla bir çalışmasını yayınlayarak ahde vefa örneği göstermiştir.
Develi türkülerinin en eski kaynakları 1896 yılında Karamani Stavros Stavridis’in yazdığı ve ancak 2017 yılında basılan Anatol Türküleri adlı eseri ile Ahmet Şükrü Esen’in Develi’den derlediği ve derlettiği derlemelerdir. Kayseri ve Çevresi Türküleri konulu Yüksek Lisansımı hazırlarken bu çalışmalardan faydalanmıştım.
Nur içinde yatsın !