DEVELİ TARİHİNDEN NOTLAR

Yrd. Doç. Dr. Kadir Özdamarlar

Geçtiğimiz hafta bu sütunda eski kitaplar arasında okurun tuttuğu notlardan oluşan Develi’yi ilgilendiren bir demet bilgiyi sizlerle paylaşmıştık.
Bu bilgi demetinin hayli ilgi gördüğünü gördük. Doğrusu bu yakın ilgi bizi şaşırtmıştı!Demek ki insanımız köklerini öğrenmede ve ecdadını tanımada çok hassasiyet göstermektedir ki insanımız adına son derece önemli bir gelişmedir.Biz de bu ilgi üzerine çıkan notlardan ve derlediğimiz bilgilerden bir kısmını yine sütunumuz el verdiğince vermeye devam edeceğiz.
İlk notumuz, 27.01.2007 tarihinde Develi’li savcılarımızdan Sıtkı Kahyaoğlu’ndan, Kahramanmaraş’ta, not etmiştik.Hatırlar mısınız biz ,yine bu sütunlarda “Arjantin’e Giden İlk Develiler”adlı bir yazımız yayınlanmıştı.1911 yılında Arjantin’e, Fenese’li Ermeniler ve Müslümanlar ile Şeyhbarak’lı bazı köylülerden 15-20 kişi Arjantin’e gider.Orada Arjantin devletinin çağrısı üzerinde tarlalarda çalıştırılmak üzere,marangoz,demirci ve nakliyeci vs.olarak görev yaparlar.Çok zengin olurlar. Hatta İstiklal Harbi başlayınca yüklü bir Pezoyu İspanya elçiliği vasıtasıyla ve Kızıl Haç yardımıyla Atatürk’e göndermişlerdir!
İşte bu konular sohbetimize konu olurken,bizim savcı Kahyaoğlu’ndan şu notu almışız:”1912’lerde Develi’den Amcazadeler Amerika’ya gitmişlerdir.Burada petrolcülerin ulaşım için Afrika’dan getirilen develerin ıslahında çalıştırılmışlardır.Burada zenginleşmişler ve bunların çocukları Şikago’da manifaturacılık yapmaktadırlar.Yakın zamanlara kadar da bize mektupları gelirdi.”
***
Müslüman Türklerden önce Develi’de Eti,Frig, Helen,Bizans,Ermeni vs dönemlerini görmüştür.
Bu dönemlere ait yılların eskitemediği özellikle yer ve şahıs adları Develi’de yaşamaktadır.
Bu konuyu yine bu sütunlarda “Develi’de Yer Adları” adıyla geniş bir şekilde ele almıştık.
Bir hatırlatma olarak bu konuda çalışırken tuttuğumuz bir nottan isimler şunlardır:
Helendönemine ait:Oruza,Venk, Gölemen,Kiske,Pungu Bizans dönemine ait: Elbis, Gereme, Zile, Keşişin Havuzu, Senderemeke, Madazı vb., Ayakostan, Babayan,Ermeni ler dönemine ait :: Evere,Haçatur Çeşmesi,Fenese,Öksenek(Ana su),Tekişe vb. Son yıllarda Türkçeleştirme adına bu tarihi yerlerden bazıları maalesef değiştirilmiştir.Halbuki bu adlar tarihin bize bıraktığı emanetlerdir.Kaç kişi bilir acaba:Kale eteğindeki,bir kaynak olan Gulgul / Gule-gul bize Pers /İran kültüründen kalan bir hatıradır!
***
Ünlü Kayserili şairlerimizden bir tanesi de Behçet Kemal Çağlar’dır. Atatürk ve Cumhuriyet âşığı bir şairimizdir.Ayrıca “10.Yıl Marşı”nın da şairidir.Kayserili olur da bağ üzerine bir şiiri olmaz mı?Nereden aldk bu şiiri bilemiyoruz.Notumuzda şunlar var:”Âşık Ömer’in Bağ Bozumu Destanı”’nı hep bir ağızdan bütün bu asmalarla ağaçların, ütün bu dağlarla bağların,bütün bu gönüllerle ayakların türküsüymüş gibi,bir ağızdan tekrarlıyalım:
Çek git dedim sana, gel git mi dedim
Sesimi içti kulağın sarhoş
Ne bu dolanışın kapımda benim
Üzüm mü çiğnedi ayağın sarhoş

Var ise aklını bağda yitirdin
Yerine bir salkım üzüm getirdin
Su yerine şaraba mı batırdın
Saçın darmadağın tarağın sarhoş

Üzümün üstünde kızlar tepinir
Karlı baş içinde yazlar tepinir
Gönlümde göğsüm de sızlar tepinir
Meyvan sarhoş olmuş,tabağın sarhoş

Kafan duman seçemezsin yüzümü
Aman gözüm sanıp sevme üzümü
Geldi gönlümdeki bağın bozumu
Onu tadamazsın damağın sarhoş
….Aslı on bir dörtlük olan bu şiir böyle uzar gider.
Değerli okurlarımız.
Bu yazımızı hasta yatağımda yazıyoruz.
Bu haftalık ta bu kadar.Hepinizin Cumhuriyet Bayramı’nı kutluyoruz.
Ülkemizin barış,huzur ve esenlik içerisinde olmasını diliyoruz.

Çağdaş Develi Gaz.29.10.2015