ARKADAŞ KİMDİR?

Mustafa ÇEKEMOĞLU

Bu hafta sizlere farklı bir konudan bahsetmek istiyorum. Her gün çevremizde arkadaşım dediğimiz birçok insanla ilişki kurup, sohbet ediyoruz. “Görüştüğüm bu insanlar benim gerçekten arkadaşım mı?” diye hiç kendinize sordunuz mu? Pekiyi arkadaş kimdir? İyi bir arkadaş nasıl olmalıdır? Şimdi bu soruların cevaplarını birlikte irdeleyelim.
İnsan yapısı gereği yalnız yaşayamaz ve yalnızken de sosyalleşemez. Sosyalleşemeyen insanlar ise gerek toplumsal gerekse bireysel açıdan bir takım problemlerle karşı karşıya kalır. Kişinin mutlu olabilmesi ve sağlıklı bir sosyal hayata sahip olabilmesi için mutlaka çevresinin olması gerekmektedir.
Her insan zor günlerinde omzunda ağlayabileceği, elinden tutabileceği dosta ihtiyaç duyar. Eğer elinizi uzattığınızda tutacak bir el varsa o sizin için bir arkadaştır. Bence arkadaş, iyi günde, kötü günde yanında olan, bazı şeyleri paylaşabilen, sır tutabilen, samimi, küsmeden darılmadan anlaşabileceği kişidir. Arkadaş kavramı, farklı kişiler tarafından farklı anlamlarda kullanılan bir sözcükte olabilir.
Eski Türklerde cengâverler savaşırken arkadan gelecek herhangi bir saldırıyı kontrol edebilmek için sırtlarını bir ağaca veya kayaya ya da taşa vererek ok atarlarmış. Atalarımız genelde bozkır hayatı yaşadıkları için bu sırtını dayadıkları nesne çoğunlukla bir taş veya kaya olurmuş. Yıllar sonra bu sırtını dayadıkları taşın ismi “ARKA-TAŞ” iken zamanla “ARKADAŞ” olarak dilimize yerleşmiştir. Bugün ki ortamda arkadaş ise, güvenebileceğimiz, bizi arkadan vurmayacak olan, iletişim içinde olduğumuz ve samimiyetine güvendiğimiz kişilere verdiğimiz isim olmuştur.
Arkadaş demek, yalnızlığı paylaşan iyi ya da kötü anında onu yalnız bırakmayan, birbirlerine karşı sevgi ve anlayış gösteren, ona destek olan eş, dost, yaren, yoldaş demektir. Bu çocukluk arkadaşı, okul arkadaşı, askerlik arkadaşı, iş arkadaşı, mahalle arkadaşı ya da hayat arkadaşı olabilir. Ancak bu arkadaşlığın nitelikleri ve temel özellikleri değişmez. Bu arkadaşlığın içerisinde en önemlisi de hayat arkadaşlığıdır. Çünkü insan, hayat arkadaşı yani evlendiği kişi ile bir ömür boyu yaşamak durumundadır.
Seçeceğimiz arkadaşın dürüst, paylaşımcı, çalışkan, sır tutan, samimi, saygılı, güvenilir ve kurallara uyan birisi olmasına dikkat etmemiz gerekir. Arkadaşlık hayatımız çok önemlidir. Yanlış arkadaş seçimi bize çok fazla zarar verebilir. Bu nedenle arkadaş seçiminde çok dikkatli olmamız gerekir. “Bana arkadaşını söyle, sana kim olduğunu söyleyeyim” sözündeki gibi bir kimsenin iyi ya da kötü olduğu, arkadaşlık kurduğu kimsenin kişiliğine bakarak da anlaşılır. İnsan daha çok anlaştığı, huyunu suyunu bildiği, sevdiği, yanında bulunmaktan hoşlandığı kimselerle arkadaşlık kurar ve dostluk eder. Bu insanlar kıskanmazlar ve sinsilik yapmazlar.
Son 10 yıldır arkadaşlık kavramında büyük değişiklikler meydana gelmiştir. İnternet ve sosyal medya, geniş bir sosyal ağ olması, kolay ilişki kurulması ve bilgi edinilmesi açısından müthiş imkânlar sunması nedenleriyle ön plana çıkmasına sebep olmuştur. Sosyal medyadan sonra insan hayatında birçok şey değişmeye başlamıştır. Teknoloji günlük yaşantımızı direkt etki eden bir güç haline gelmiştir. Artık farklı nitelikte arkadaşlık grupları gibi farklı tanımlanmış bir “Arkadaşlık seçeneği” karşımıza çıkmıştır. Teknoloji, sanat, moda, spor, gezi veya eğlence gibi farklı yaşamsal sektörlerde oluşan ilişkilerle “çoklu arkadaşlık” diyebileceğimiz bir durum oluşmuştur. Dolayısıyla geçmiş dönemlerdeki gibi iş ortamında, okulda, askerlikte, mahallede veya sokakta başlayıp daha sonra yaşamın her alanında devam eden arkadaşlıklar sosyal medya yüzünden azalmaya başlamıştır.
Çevremize şöyle bir bakalım. Herkesin elinde cep telefonları veya tabletler var. Aynı ortamda bulunmalarına rağmen insanlar konuşmayıp, akıllı telefonları ile karşılıklı (Chat) yazışmaktadır. Sanal ortam bizi doğal yaşam ve insanlarla olan yüz yüze iletişimden uzaklaştırmaktadır. Bilim adamları geleneksel arkadaşlık kavramında büyük değişiklikler yaratan sanal arkadaşlıkların insanların dost ihtiyacını giderip gidermeyeceğini araştırmaya başladılar. Araştırma sonucunda Facebook, Twitter, Google, İnstgram, WhatsApp sayesinde ilişkide bulunduğumuz insanların sayısı önemli ölçüde arttığı belirlenmiştir. Tabi ki bu gelişmeler günümüzde gerçek dostlar kadar olmasa da sanal arkadaşlıkların olumlu etkilerinin göz ardı edilmemesi gerçeğini ortaya çıkarmıştır.
Yeni teknolojinin getirdiği rahatlık yüzünden kurulan ilişkiler insana yeni bakış açıları ve yeni fikirler kazandırmaktadır. Tek tıkla dünyanın her tarafındaki insanlara kolayca ulaşabilmektedir. Ancak, sanal ortamın insanı asosyalleştirdiğini de unutmamak gerekir. İnterneti yaşamının merkezine oturtmuş insanlar her geçen gün gerçek dostluğun verdiği sıcaklığı unutmaya başlamıştır. Özellikle gençlerimizin gerçek dost sıcaklığını yaşamak istemeleri için gerçek arkadaşlarıyla fiziki olarak birlikte olmaları, akıllı telefonlarını, tabletlerini kısa bir sürede olsa erişime kapatmaları gerekmektedir.
Sonuç olarak, sosyal medya ilişkileri ve bunun sonucunda oluşan sosyal medya arkadaşlığı artık günlük hayatın bir parçası olmuştur. Sosyal medya olmadan önce bir veya birkaç arkadaşımız varken şimdi Facebook, Twitter, İnstgram, WhatsApp sayesinde onlarca hatta yüzlerce arkadaşımız bulunmaktadır. Gerçek olan şu ki sosyal medyada insan davranışları nasıl değişiyorsa, doğal olarak ilişki anlayışları da değişiyor. Saygı, hoşgörü, empati, iyi niyet, nezaket, duyarlılık, ayrımcılık yapmama, sorumluluk, güven duyma gibi bir ilişkiyi doğrudan etkileyen özellikler yaşamın tüm alanlarında geçerli olduğunu unutmadan bizler yine de arkadaşlarımızı iyi seçelim.