KARA KIŞ

Kışa neden kara deriz.Bunu hep düşünmüşümdür. Oysa genellikle kar yağdığında doğa beyaza bürünür.Beyaz mantosunu giyer.Kara kış denmesinin nedeni, olsa olsa mevsimin soğuk geçmesinden olabilir.Mevsim bütün ülkeyi etkisi altına aldı. İzmir’de bile 21 yıldan beri ilk kez kar yağdı. Çevre köylerin kapanan yolları oldu. Yollarda buzlanma nedeniyle trafik kazaları oldu.

Meteorolojik verilere göre şubat ayının başında ülkemizin en soğuk yerinin Tomarza olduğunu görüyoruz. Derece -37.7. Pınarbaşı’nda -25.6, Sarız ilçesinde -24.8, Develi’de -18.8 olarak ölçülmüş. Türkiye genelinde ise gece en soğuk yerleşim birimleri olarak Tomarza’yı, eksi 30.6 derece ile Yozgat’ın Boğazlıyan ilçesi izlemiş. Sıcaklık Sivas’ta eksi 25, Erzurum ve Ankara’da, Kayseri’de eksi 20 dereceyi göstermiş.

Bu verilerinden de anlaşılacağı gibi Develi ve çevresi çocukluğumuzun eski soğuk kış günlerini yaşadığını görmekteyiz.Eski dönemlerdeki kış mevsimleri beklide çok çetindi. Ailelerin maddi olanakları da yetersiz olunca kış mevsimi bir türlü geçmezdi.

Eski yıllarda kar o kadar çok yağardı ki , günde en az üç kez kar küründüğünü hatırlarım.Genellikle iki katlı toprak damlı evlerde yüksekliği yarım metreyi bulan karlar kürünür, öğle ve akşam da kürüme işlemi tekrarlanırdı. Günde bir kez kürümeyi düşünürseniz de çatının çökme olasılığı vardı. Kürünen karlar dar sokaklara atılır. Bu işlem sürekli hergün tekralanırdı. Güneş yüzünü çok az gösterdiğinden karlar erimez, adeta evlerin damlarının boyuna kadar yükselirdi. Aileler birbirlerine gitmek, sokak çeşmesine ulaşmak için tüneller açardı. Bu tünellerin buz tutup insanların kaymaması için de kül, saman dökülürdü. Eskiden evlerde su yoktu. Aileler su ihtiyacını sokak çeşmelerinden sağlarlardı. O bakımdan çeşmeye ulaşmakta çok gerekliydi.

Kış mevsimi ile birlikte çocukların oynağı oyunlarda vardı. Okuldan çıkan çocukların çantalarının üzerinde kızak kayması, kar topu oyması, kardan adam yapılması,Aşağı Everek Fenese Mahalleleri arasında oynanan kartopu kavgaları gibi oyunlar en önemlileriydi. Kar topundan elleri üşüyen çocuklar, duvarlara elerini kurutmaya çalışarak “Ben yaşarttım sen kurut “ diye sözde ısıtmak isterlerdi. Evlerde ise , ısınmak için tandırda yakılan ateşin üzerine konulan iskemle ve üzerine örtülen tandır yorganı hemen hemen her evin olmazsa olmazıydı. İskemle dört ayağı olan arada bir rafı olan bir büyük sehpaydı. Rafında yemekler, börekler, ekmekler konur sıcak olarak durması sağlanırdı.Daha sonraları iskemleler mangala konulan ateşle odalarda kurulmaya başlandı. Ayakları içeri sokulan ve ısınılan iskemlede genellikle insanın arkası üşürdü. Onun için de “Önüm kavurga kavuruyor, arkamsa harman savuruyor” deyimi kullanılırdı. Evin hanımı, genç kızları günlük işlerini tamamladıktan sonra el işlerini örgülerini alırlar yada fincan, yüzük gibi oyunlar oynarlardı.

Kış mevsiminde ısınma aracı olarak tenekeden yapılmış odun sobaları, yerini kuzineli sobalara, kömür sobalarına, kaloriferlere, elektrikli ısıtıcılara bıraktı. Yinede kış mevsiminde ısınmanın zor olduğunu söylemeliyim.

Mevsimin soğuk geçmesi ve uzun sürmesi sadece insanları etkilememektedir. Ekolojik dengeyi sağlayan kuşlar, sokakta yaşayan köpekler, kediler, doğada yaşayan hayvanları da unutmamak gerekir. Onların yiyecek bulmakta zorlandıklarını düşünerek çeşitli yerlere yemler bırakılması da bir insanlık görevidir. Su sayaçlarının da donmaya karşı önlemler alınmalıdır.

Kış mevsiminin zor koşullarına karşın faydalarını da belirtmeliyim. Uzun süre kaplayan kar örtüsü mikropları öldürdüğü için insan ve doğa sağlığına yararlıdır. Yine mevsimin uzun sürmesi, yeri altı ve yer üstü kaynaklarını beslemektedir. Bu da özellikle tarım bakımından çok önemlidir.

Yazımızı bir fıkra ile noktalayalım.

Develili bir hanım, şehir hamamına gitmiş, göbek taşında uzanmış, terliyor.Bir süre sonra haberciler kadını hamamda bularak:

-Kocan Erciyes’te tipiye yakalanmış , donarak ölmüş.

Kadın Bunun üzerine:

-Ben burada terlerken, ona noluyor da donuyar. Demez mi?

Post Views: 3.839