HIDRELLEZ

Geçen gün albümlerimi karıştırırken bir fotoğraf beni bin dokuz yüz ellili yıllara götürdü. Develi İstiklâl İlkokulunda okuduğum dönemlerde, başımızda öğremenimiz Mehmet Oral olduğu halde yürürken çekilmiş bir resim. Ellerimizde ferfene çıkınları. Fotoğrafın arkasında ise şu not yazılmış.” Yukarı Develi’ye giderken. Hıdrellez’de ferfene 1956”. İşte bu fotoğrafın etkisiyle kültürümüzde önemli bir yeri olan Hıdrellez’ı anlatmak istedim. Onun için nereden çıktı bu Hıdellez diyenler olabilir bu Ekim gününde.
Hıdrellez, ülkemizde etkin bir şekilde kutlandığı gibi Develi’de de bir şölene dönüşür. Yukarı Develi’de Hıdrellez denilen yerde baharın gelmesiyle büyük bir sevinç içinde kutlanır.Hıdrellez törenleri, Hızır’ın uğrayacağı yerlere bereket getireceği inancıyla çeşitli uygulamalar yapılır. Yiyecek kaplarının ve çantaların ağızları açık bırakılır. Ev,bağ-bahçe, araba isteyen kimseler, herhangi bir yere istediklerinin küçük bir maketinin gün batımından önce yaparlar. Hızır’ın kendilerine yardım edeceğine inanılır.Baht açma gelenekleri de oldukca yaygındır.Yine gün batımından önce gül fidanlarının dallarına dilekler konulup, gün doğmadan alınır. Bu törenlere    İstanbul’da “baht açma”, Denizli’de “bahtiyar”, Yörük ve Türkmenlerde “mantıfâr” gibi adların verildiği görülmektedir. Tüm bu törenlerin benzerleri bir gelenek olarak Develi’de de sürdürülmektedir.
Hıdrellez nereden çıkmıştır? Sadece Türkler mi kutlamaktadır.
Ülkemizde 6 Mayısta kutlanan Hıdrellez Hıristiyanlarca da doganın uyanışının ilk günü olarak kutlanmaktadır. Ortadokslar Aya Yorgi, Katolikler St. Georges günü olarak kutlarlar.Ülkemizde de gün bir coşku içinde başlanır.Önceden hazırlıklar yapılır, evin temizliği, yiyecek ve içeceklerle ilgili hazırlıklar önemlidir.Çünkü temiz olamayan eve Hızır’ın uğramıyacağı düşünülür. Hıdrellez günü giyilmek üzere yeni giysiler, ayakkabılar alınır.
Hıdrellez, gün boyu yapılan piknik ve eğlencelerle sürmektedir. Bu pikniklere Develi’de Ferfene denilmektedir. Hıdrellez, baharın gelişini ve doğanın canlanmasının insanlar tarafından bayram olarak kutlanmasıdır.      Hıdrellez, Türk Dünyasından kutlanan bayramlardan biridir. Hızır ile İlyas Peygamberin yeryüzünde buluştukları gün olması nedeniyle kutlanmaktadır. Halk arasında Hızır ve İlyas sözcükleri birleşerek Hıdrellez şeklini almıştır.
Hıdrellez günü, Gregoryen takvimine göre 6 Mayıs eskiden kullanılan Rumi Takvimi olarak da bilinen Julyen takvimine göre 23 Nisan günü olmaktadır. Halk arasında kullanılan takvime göre yıl, ikiye ayrılmaktadır. 6 Mayıstan 8 Kasıma kadar olan süre Hızır günleri adıyla yaz mevsimini, 8 Kasımdan 6 Mayısa kadar olan süre Kasım günleri adıyla Kış mevsimini oluşturur.Bu bakımdan 6 Mayıs günü kış mevsiminin sona erip, sıcak yaz günlerinin başladığı günlerdir. Bu gün bayram olarak kutlanmaktadır. Hıdrellezin kökeni hakkında çeşitli söylenceler ileri sürülmekderi.Hıdrellez kültürünün bazılarına göre Mezopotamya ve Anadolu kültürüne, bazılarına göre Orta Asya Türk Kültürüne ait olduğu şeklindedir. Oysa, Hıdrellez’i tek bir kültüre mal etmek olanaksızdır.İlk çağlardan itibaren Mezopotamya, Anadolu, İran, Yunanistan, Doğu Akdeniz ülkelerinde yazın gelişi ile ilgili Tanrılar adına çeşitli törenler düzenlendiği görülmektedir.
Hızır yaygın bir inanışa göre ab-ı hayat (hayat suyu) içerek ölmezliğe ulaşmıştır. Baharda insalar arasında dolaşarak zor durumda olanlara yardım eder, bolluk, bereket. Sağlık dağıtan      bitkilerin yaşaması, hayvanların üremesi, insanların kuvvetmlenmesi ve şanslarının açılmasına yardım eder. Allah katında ermiş bir ulu yada peygamberdir. Hızır’ın kimliği, yaşadığı yer ve zaman belli değildir. Baharda taze hayatın, uğur ve kısmetin sembolüdür.
Hızır’ın her zaman bizlere yardım etmesini isteyemeyiz. Onun için de sıkıştığımız zaman yetişiyor. O durumlarda “Yetiş boz atlı Hızır demez miyiz?”
Hele hele günümüzde bu temenniye ne kadar gereksinimiz var…
BAŞSAĞLIĞI
Develi’nin senbol isimleriniden Mehmet ÜNLÜTÜRK (Uzun Mehmet), kaybetmenin derin üzüntüsü içindeyim. Merhuma Allah’tan rahmet, ailesine ve sevenlerine sabırlar diliyorum. Işık içinde yatsın.