DEVELİ’DEN GEÇEN SEYYAHLAR

Tarih boyunca Develi’den geçen seyyahlar, özellikle Erciyes dağına çıkmak için bir yol güzergahı olarak görmüşlerdir. Dağın güney yamaçlarından yanı Develi’den tırmanmak kuzeyine göre daha kolay olmuştur.Özellikle 19.yüzyıldan sonra yoğun bir biçimde Anadolu’da seyahat ederek edindikleri izlenimlerini kitaplaştırmışlardır.Seyyahların dağ ile karşılaşmaları sonucunda bıraktıkları etkilerini dillendirirlerken çevresi hakkında da verdikleri bilgiler önem kazanmaktadır.
Kayseri’ye gelen birçok seyyahın bir kısmı da Develi’den geçmişlerdir. İşte bu dönemde verdiği bilgiler yöre tarihi, kültürü bakımından çok önemlidir. Sizlere bunlardan birkaçından söz etmek istiyorum.Bunlardan ilk seyyah William John Hamilton’dur.
Hamilton, 1837 yılında Kayseri ‘ye İncesu üzerinden gelerek, Kayseri’de burada bir hafta kalmıştır. Şehre gelir gelmez de Erciiyes Dağı’na tırmanmanın bir yolunu araştıran Hamilton, Everek Köyünden (Develi) bulacağı Ermeni rehberler sayesinde bu işi başarasileceğini öğrenir.Bundan bir süre önce bir Amerikalının ya kendi dikkatsizliği yada rehberin dikkatsiziliği sonucu tırmanış sırasında düşerek öldüğünü öğrenmiştir. Bu nedenle Ermeniler, Hamilton’un Erciyes Dağına tırmanmasına izin verilmemesini validen rica ederler. Erciyes’e tırmanmayı çok isteyen Hamilton, Kayseri valisinin iznini ve desteğini almaşı başarır. Kayseri’de bir hafta kaldıktan sonra 28 Temmuz Cuma günü Kayseri’den ayrılan Hamilton, Erciyes Dağına tırmanmak amacıyla altı saatte Everek Köyüne (Develi) gelmiştir. Buradan dağa tırmanmak üzere Türk Hamallar ve Ermeni rehberlerin eşliğinde yola çıkarlar.Tırmanış sırasında karşılaştığı taş türleri ve Erciyes Dağının jeolojik yapısı hakkında da bilgiler veren Hamilton, dağın ulaşabilecekleri en yüksek yere kadar çıkmışlardır. Ancak zirveye ulaşamamışlardır. Erciyes Dağı’na Develi’den ilk başarılı tırmanışı yapan gezgindir Hamilton.
Helmuth von Moltke, 1838 yılında Kayseri’ye geldiğinide Kayseri’nin güzelliğinden söz ederken, Erciyes Dağına çıkmak üzere Develi’yi tercih ettiğini Memleketim Develi adlı eserimde daha önceleri de söz etmiştim.Dağa çıkmak üzere kaymakamdan izin alarak ve güvenliğinin sağlanması için de yanına Türk ve Ermenilerden oluşan bir gurubun eşlik ettiği bilinmektedir.
Pierre de Tchihatcheff, Rus asıllı bir seyyah. Çeşitli tarihlerde Anadolu’da seyahatler gerçekleştirmiştir. Bu arada Kayseri’nin fiziki coğrafyasını bilimsel olarak inceleyen bir gezgindir.Hamilton’dan sonra Erciyes Dağına tırmanan bir diğer seyyahtır. Tımanış, 1848 yılının Ağustosunun on beşinde gerçekleştirilmiştir. Tchihatcheff’in saptamasına göre dağın tepesine ulaşmanın en uygun yolunun Everek Köyü (Develi) üzerindedir. Daha önce Hamilton da bu yolu takip etmiştir.Tırmanış dağın ağzının kenarına kadar gitmiş, güneş doğduğunda karların erimesiyle oluşan doğa olayını orada incelemiştir. Uçurumlara sürüklenen kitlelerin büyük bir gürültü ile yuvarlanıp ve bunların oluşturduğu çığları, gözlemciler tarafından tehlike oluşturduğunu da görmüştür.
Henry Franshawe Tozer, Develi’den geçen bir diğer seyyahtır. Tozer, Temmuz ayının son günlerinde Erciyes Dağı’na tırmanmak üzere Everek’e (Develi) hareket etmiştir.Tozer’in burada yaptığı ilk iş bir rehber bulmak olmuştur. Tozer, kaymakamın tavsiyesi üzerine Erciyes Dağı’na birkaç defa tırmanmış olan Stephan adında bir Ermeniyi rehber olarak tutmuştur. 1 Ağustosta yola çıkan tırmanış gurubu, Tozer ile arkadaşı, rehber, hizmetci, Kayseri’den Develi’ye kadar refakat eden iki zaptiyeden biri ve guruptakilerin bindiği atların sahibi olan iki erkekten oluşuyordu. Herkesin alatında bir at vardı.Atın biri de çadırı, yatakları ve erzakları taşıyordu.
Kapadokya Bölgesinde Kayseri’ye gelen seyyahların birçoğunun Erciyes Dağı ilgisini çekmiş, onun Anadolunun ortasında yükselen eşsiz güzelliği karşısında ona ulaşmayı istemişlerdir. Bu istem doğrultusunda dağa en kolay çıkılan yolun Develi’den geçtiğini de görerek, ilçeye gelmişlerdir.İşte bu yazımda Develi’den geçen gezginler sadece dağa çıkmakla kalmamışlar, aynı zamanda çevresini anlatmakla tarihe kayıt düşmüşlerdir.

Post Views: 1.208