logo

DEVELİ POSTA DAMGA VE MÜHÜRLERİ

Posta damgaları, mühürleri, pulları bir tür o topraklara  hakim olan devletlerin egemenlik  tapularıdır. Bu belgeler  devletlerin  siyasal  durumları ile yakından ilgilidiriler. 1800’lerin başında dünyada  posta damgaları yerini posta pullarına bıraktığı görülür. Pullarda genellikle ülkede  yönetimde bulunanların resimleri bulunurdu. Bu bakımdan da posta pulları ve damgaları o beldenin kimin toprağı olduğunu  kanıtlayan  bir mülkiyet belgesidir. Bizde ilk posta pulu  1863’de Sultan Abdulaziz’in  saltanatı döneminde kullanılmaya başlanmıştır.

Osmanlılarda sivil postacılığın  1840 yılında başladığı bilinmektedir. Osmanlı postalarında gerek ücret tahsili gerekse postada kullanılan belgelerin çıkış-varış merkezlerini belirlemek için mühür kullanılmıştır.

Osmanlılarda posta  örgütüne gelişine  kısaca bir bakacak olursak şu ana başlıklarla karşılaşırız.

Üç kıtada toprakları olan Osmanlı İmparatorluğu iyi organize edilmiş  bir haberleşme  örgütüne sahipti. Merkezde, patişahın emir ve fermanları ülkenin  en uzak köşelerine kadar  süratle ulaştırılması ancak böyle bir örgütle  mümkün olabilirdi. Ancak, “ulak-menzilhane” ikilisinin meydana getirdiği bu haberleşme örgütü yalnız devlet için çalışmış, II. Mahmut Dönemine kadar halk mektuplarını ve diğer  posta gönderilerinin taşınmasında devletin haberleşme kurumundan hiçbir  surette  faydalanmamıştır. II. Mahmut’un en önemli girişimi,  posta hizmetlerinden halkın da  yararlanması  çabasıdır. II.Mahmut 1248 (1832) tarihli bir hattı humayununda bu konudaki  görüş ve dileklerini Sadrazam Reşit Mehmed Paşa’ya bildirmiştir.Ancak  Osmanlı İmparatorluğunda ilk düzenli posta hizmeti 26 Şaban 1256 (23 Ekim 1840) tarihinde Posta Nezaretinin kurulmasiyle başlayabilmiştir. İlk posta binası İstanbul’da Postane-i Amire adıyla kurulmuş, bunu  ülkedeki diğer postaneler izlemiştir. Taşrada kurulacak postanelerin hangi özelliklere sahip olmasını belirlemek için de 16 Kasım1840 tarihinde çıkarılan Birinci Posta Kanunu ile düzenlenmiştir.

Posta Nezareti, 1871’de Telgraf Müdürlüğü ile birleştirilerek Posta ve Telgraf Nezareti adını almıştır. Örgüt 1909’da Genel Müdürlük şeklinde Maliye Bakanlığına bağlanmış, 1911 yılında yeniden Nezaret biçiminde örgütlenmiş, 1912’de  Dahiliye Nezaretine bağlı bir genel müdürlük yapılmıştır.

Osmanlı İmparatorluğunda ilk pul yukarıda belirttiğimiz gibi 1863’de kullanılmaya başlanmıştır.Osmanlı Devleti sınırları içinde  yabancı posta  idareleri de  faaliyetlerini sürdürdüğü görülmektedir. Bunlar içinde en geniş örgüte sahip olan 1746’da kurulan Avusturya  Postalarıdır. Osmanlı Postaneleri,  yabancı  postanelerle uzun yıllar  mücadele etmek zorunda kalmıştır. Yabancı postaneler  Ekim 1914’de tamamen kapatılmıştır.Kurtuluş Savaşı ile birlikte yeniden örgütlenme çabaları içine girilen posta,  yönetimine  muamelat müfettişlerinden Edip Bey görevlendirilmiştir. Ankara Hukuk Mektebi’nde “Posta ve Telgraf Bürosu” adıyla   yeniden kurulma çabalarına girişilmiş. 23 Nisan 1920’de büro Dahiliye Vekaletine bağlanmıştır. Osmanlıda ilk telgraf hatları 1855 kurulabilmişti.

Yukarıda Osmanlı İmparatorluğu egemenliği altında  bulunan topraklardaki  postanelerde kulanılan mühür ve damgalardan Develi  Postanesinde  kullanılanları  kaydetmek istedim. Bu örnekler  bulundukça çoğaltmak mümkündür.Sözkonusu  damga, mühür  örnekleri 1840-1929 yılları arasında bulunanları kapsamaktadır. Yine örneklerden de görüleceği gibi Tomarza da o tarihlerde  Develi  postanesine bağlı olduğundan onunla ilgili  örneklere de yer verdim.

Toplumların tarihini aydınlatan çeşitli  belgeler vardır. Bunlardan biri de  posta pulları, mühürler ve damgalardır. Develi’nin tarihine bir katkı sağlamak amacıyla bu belgeleri sizlerle paylaşmak istedim. Ben, sizi bilmem ama  Develi ve yöresi ile yeni bilgilere  ulaştıkca bundan çok mutluluk duyuyorum. Develi adına…

Etiketler: » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » »
Share
5.259 Defa Okundu
#

SENDE YORUM YAZ

8+3 = ?